Recensie ‘Het probleem BILL GATES’ – Tim Schwab

‘De mythe van de goede miljardair’

Rijken worden steeds rijker en het verschil tussen arm en rijk neemt alleen maar toe. Ook het aantal miljonairs stijgt en er komen steeds meer miljardairs. Onderzoeksjournalist Tim Schwab legt in zijn eerste boek Het probleem BILL GATES meteen de vraag op tafel of het immoreel is om miljardair te zijn. Bijna aan het eind van zijn boek (uitgegeven door Atlas Contact, 365 blz.) komen er nog meer maatschappelijk essentiële vragen aan de orde. Wanneer we toestaan dat één persoon – welke dan ook, hoe welwillend of goed bedoelend ook – extreme rijkdom verwerft, geven we die persoon dan extreme macht? Waarom staan we eigenlijk toe dat iemand zoveel geld en macht heeft?

Het betreft vragen die de lezer wakker (moeten) schudden bij Schwabs beschouwing over Bill Gates en de liefdadigheidsorganisatie van Bill en zijn vrouw Melinda Gates.

Bill Gates, rijkste man ter wereld, werd een kwart eeuw geleden door zijn leiderschap van Microsoft een internationaal symbool van hebzucht en arrogantie. Wanneer hij in de rol van softwarebaas (Microsoft) naar die van filantroop overstapt, lijkt hij in een van de meest bewonderde mensen ter wereld te veranderen. De ‘schurk uit de zakenwereld’ ondergaat een metamorfose, althans zo luidt het verhaal. Gates wil de wereld met zijn Foundation als gulle gever redden. Met het rondstrooien van miljarden dollars wil hij in diverse landen invloed verkrijgen op overheidsbeleid en wetenschappelijk onderzoek. Zijn internationale bemoeienis betreft belangrijke items als belastingen, gezinsplanning, onderwijs, landbouw, gezondheid, Covid-19, enzovoorts. Bovendien streeft hij ook naar stevige invloeden op terreinen als de journalistiek en de media.

Schrijver en journalist Tim Schwab wil met zijn boek aantonen dat Gates’ gedaanteverwisseling een fantasierijke fabel is. De echte Bill Gates (‘Het probleem’) blijft een op macht beluste, narcistische ‘control freak’. Bill Gates is géén filantroop, de goede miljardair is makelaar in macht, aldus Schwab. Zijn zogenaamd goede bedoelingen zijn kern van het probleem.

‘Hoe kan één man weten wat goed is voor iedereen?’, vraagt Schwab zich af.

De Bill & Melinda Gates Foundation, opgericht rond het jaar 2000, typeert Schwab als vehikel om nog veel meer invloed op nog grotere schaal te kunnen uitoefenen. Bill Gates heeft een onbegrensd geloof in zichzelf, zijn filantropie loopt volgens de lijn vader-weet-alles-het-best. Gates en zijn stichting weten het allerbest hoe ‘s werelds meest complexe problemen op te lossen, zoals gezinsplanning en het redden van mensenlevens.

Tim Schwab bekritiseert gedrag en handelwijze van Bill Gates vooral met het stellen van een dosis vragen, die overigens vaak onbeantwoord blijven. Citaat uit het boek: … als we echt om gelijkheid geven en en willen dat de wereld een rechtvaardiger plek wordt, moeten we onze economie en samenleving reorganiseren op een manier die de accumulatie van zo’n extreem vermogen door een zeer kleine groep mensen niet toestaat … Waarvan akte!

Schwab verdiept zich diep doorwrocht in de onderwerpen die hij aan de kaak stelt. Voor een doorsnee lezer, die daar onvoldoende kennis van en inzicht in heeft, zijn veel items lastig te volgen. De kritische invalshoek is echter duidelijk. Schwab besluit zijn boek met de kanttekening dat Bill Gates absoluut niet is wie hij beweert te zijn. Niettemin maakt de schrijver in zijn polemische pennenstrijd – zelfs termen als schurken en schobbejakken vallen – ook niet duidelijk hoe een miljardair dan wél met zijn enorme, monstrueuze vermogen maatschappelijk verantwoord om zou moeten gaan. Een vraagstuk dat recht overeind blijft, want miljardairs bestaan nu eenmaal, zelfs ook in Nederland.

Al leest het boek Het probleem BILL Gates niet gemakkelijk, de inhoud resulteert in een andere kijk op de persoon van weldoener Bill Gates.

NB. De recensent blijft met een prangende vraag zitten. Helemaal voorin staat in het onderhavige boek op een blanco pagina: Voor S.S. en S.S.

Dat maakt nieuwsgierig, want zonder nadere indicatie is dat niet duidelijk.