Dagdromen onder de drinkboom

Java hebben wij doorkruist van west naar oost, van hoofdstad Jakarta naar Kalibaru. De overtocht naar Bali volgt daarop met de veerboot, waarop onze privé-taxi meevaart, evenals chauffeur Ragil en gids Ajus. Op het eiland van de goden staat een ontmoeting met Dirk te wachten, voormalig sinjoor uit Antwerpen, nu levend als god onder de drinkboom. Ooit advocaat en rechter verliet hij zijn vaderland in ruil voor uitdagend Aziē, waar hij - toga aan de wilgen - ten slotte op Bali neerstreek. 

Onze mail-vriend heeft, reagerend op mijn reisblogschrijfsels, aangegeven dat ook hij de ‘pen’ graag hanteert. Hij schreef een biografie van een goede vriend, een bundel dagboekartikelen en een erotisch getinte roman … Met zijn boeken, daadwerkelijk uitgegeven, wekt hij mijn nieuwsgierigheid. Als aimabele collega-auteur stuurt hij diverse teksten als bijlage in onze digitale correspondentie naar me toe.

Vooruitlopend op mijn komende reisverslagen over onze ervaringen in de Orient, met name op Bali en Lombok, formuleer ik aan de hand van Dirks ontvangen teksten enige dagdromerijen, die hij in zijn nieuwe vaderland beleeft. Niet letterlijk overgenomen, daarvoor bestaan zijn boekuitgaven, maar getransformeerd naar mijn interpretatie.

… Indonesië, heerlijk land, geen gemakkelijk land. Cultuur, gewoonten en mentaliteit verschillen zeer van westerse denkwijzen. Dirk leeft ruim dertig jaar tussen Indonesiërs, een volk dat hem als Vlaming als het ware heeft ‘ingepolderd’. Niet zoals de voormalige Zuiderzee is gedempt naar het huidige IJsselmeer, maar voldoende om hem schrik aan te jagen. Ontmoet hij een blanke toerist uit Nederland of België, beseft hij plotseling dat hij niet eens halve Vlaming meer is, hoewel ook geen hele Indonesiër.

Nochtans is Dirk gelukkig in de ‘Gordel van Smaragd’. Elk land heeft z’n problemen, zo kan hij zich hier ook aan veel zaken ergeren. Maar … hij woont onder de palmbomen. Hij ziet iedere dag de blauwe hemel. Het is elke dag minstens 32 graden Celsius, zelfs in het regenseizoen. Hij kan iedere dag om zes uur ’s morgens in tien minuten naar het strand rijden. Daar kan hij de zon zien opkomen. En hij loopt altijd in zomerkledij rond. Wat wil een mens nog meer?

Bali is altijd een magneet geweest, die eigenaardige specimen van de mensheid heeft aangetrokken. Beroemdheden als Ingrid Bergman, Charly Chaplin en Mick Jagger, met riante villa’s en horden huisbedienden, de eeuwig onderdrukte armen. Zo verloopt het leven hier, onder de tropische zon, tussen lieve mensen en corruptie. Tussen een volk dat angst heeft voor spoken en geesten, voor politie en regeringsambtenaren, voor priesters en haji’s, voor gebedsgenezers en tovenaars.

De Indonesische taal is een variant van Maleis, dat in de archipel al sinds de zevende eeuw wordt gesproken. Een kwart miljard mensen spreken Indonesisch, waarmee het de zesde taal ter wereld is. Hiernaast worden in het rijk van Insulinde meer dan 250 talen en dialecten door ongeveer driehonderd etnische groepen gebezigd. Wat in Soendanees, Javaans en Balinees opvalt, is de uiterste beleefdheid die in de taal wordt weerspiegeld. Dirk spreekt talen van zijn nieuwe thuisland, beleeft daardoor leuke momenten en begrijpt grote delen van de cultuur en mentaliteit van het volk.

Indonesië was geen lekkere appel, waar hij zo maar in beet. Hij moest er wel iets voor doen, vooral aanpassen aan cultuur en gewoonten. Zo heeft hij ervaren hoe heerlijk die appel smaakt. Dirk woont bijna 35 jaar in Indonesië. Hij heeft er veel geleerd, ook veel afgeleerd. In het prachtige land van meer dan zeventienduizend eilanden wil hij zijn laatste adem uitblazen …

Ik probeer me in Dirk te verplaatsen. We hebben samen heel gezellig een paar biertjes gedronken, nadrukkelijk geen arak. Over het roken van sigaretten verschilden we overduidelijk van mening. Onze leeftijden verschillen ook. Ik ben een handvol jaartjes ouder. In het contact met Dirk komt een ethische vraag aan de orde. ‘Wanneer heeft een mens zijn leven geleefd?’. Ook in deze kwestie van levensbelang liggen onze opvattingen mijlenver uiteen. 

Dirk blijft op Bali, ik ben terug in Holland. Zo kunnen wij elk op eigen wijze dagdromen over dit prachtige eiland.