Langs Pueblos Blancos naar Jerez (2)

In Jerez de la Frontera maken we een foutieve keuze. Bijna bij ons Hotel Jerez hangt een bord aan een lantaarnpaal: ‘Hotel Tryp Jerez’. De pijl wijst naar het centrum. We volgen de aanduiding en wurmen ons door nauwe stadsstraatjes en smalle gangen van een ondergrondse parkeergarage. De koffers laten we even in de auto achter. Vol twijfel naar de receptie gaand blijkt ons bangelijk vermoeden te kloppen. 

“Hier bent u niet geboekt, u moet bij Hotel Jerez zijn”, aldus twee vriendelijke dames in koor vanachter de balie.

Weer wat geleerd, namelijk nauwkeurig op namen letten. In plaats van Hotel Tryp Jerez of Hotel Villa Jerez heet onze bestemming Hotel Jerez (& Spa), onderdeel van de keten Hoteles Andaluces con Encanto. Puffend van tevredenheid melden we ons hier aan. De receptioniste heet ons welkom, goede reden om dit hotel met vijf sterren te bekronen, al zijn spa, buitenzwembad en tuinen voor één nachtje teveel van het goede. Gratis wifi, kamer met flatscreen voor satelliet-tv en glaasje welkomstsherry met hapje vleien ons niettemin.

Hoewel de spa een binnenzwembad, sauna en zuurstoftank heeft, halen wij diep adem en wandelen een royaal kwartier naar Jerez’ centrum. Aan ons is geen massage, aromatherapie of lichaamspakking (?), waar je voor moet reserveren, besteed. Wij gaan voor de ‘Zambombas de Jerez 2017’, onder meer in Peña Flamenca Rincon de Mati aan Calle Hornos 1. De zambomba is twee dingen ineen: instrument en sociale gebeurtenis. 

Over pot of kruik van hout of keramiek wordt een vel (membraan) gespannen, waar doorheen een stok die, door hem op-en-neer te bewegen, een diep geluid maakt, dat via de pot (kruik) weerklinkt. Spanjaarden hanteren dit bijzondere instrument tijdens kerstvieringen om kerstliedjes - ’Villancicos’ - te begeleiden. In Murcia noemen ze het instrument een ‘Pandorga’. In veel andere landen gebruiken ze het bij folkloristische feestjes, in Venezuela heet het een Furro of Furruco.

Met name in Jerez de la Frontera groeit deze typische kerstviering tot lokaal belangrijke jaarlijkse gebeurtenis uit. Door muziek en dans begeleide kerstfeesten - door het centrale instrument Zambombas genoemd - worden voorafgaand aan kerstavond (Nochebuena) gehouden. De oorsprong gaat terug tot de 18e eeuw, waarin in Jerez buurtfeesten plaatsvinden in de dagen voor Kerst. Dan al begint men met wijn (sherry) en vlees alvast te zingen en te dansen met vrienden, buren en familieleden, in een cirkel rond open vuur. Iedereen heeft inbreng bij het zingen van door flamenco beïnvloede kerstliedjes. In koor worden villancicos op flamencowijze door zambombas, tamboerijnen en ritmisch tikken op flessen begeleid, een traditie die in Jerez het best bewaard is gebleven.

Men wil deze authentieke culturele uiting om het katholieke feest te vieren een beschermde status geven, met de villancicos als vaststaand gegeven. Ik weet dat ‘villancico’ van het Latijnse ‘Villano’ is afgeleid, dat ‘boer’ betekent. Laten wij nu net als andere Nederlanders die we tegenkomen de pech hebben dat de zambomba van deze vrijdagnamiddag zonder deelnemers aan onze neus voorbijgaat. Als teleurgestelde boeren keren we met kiespijn vermoeid op wandelklompen terug naar ons riante hotel.