(113) SAM69+, over de waarheid achter de dijk

Woensdag 8 april 2015

Kust van een dijk

De paasdagen zijn achter de rug, de Hortus Bulborum in bloemendorp Limmen heeft haar poorten weer geopend. Betere tijden zijn in aantocht om de grond onder onze voeten wat op te warmen. Ik vind het hoog tijd voor een fietstochtje naar de Hondsbossche Zeewering, die beweert dat zijn gedaante is verwisseld. Los van aarde-opwarming en zeespiegelstijging wil ik zijn metamorfose zien. Ik ben erg nieuwsgierig.

Van Hoek van Holland tot Camperduin loopt één aaneengesloten duinstrook, slechts door het Noordzeekanaal onderbroken. Fietspaden in het traject boven dit kanaal ken ik op mijn duimpje. Ze lopen dwars door het Noord-Hollands duinreservaat en Boswachterij Schoorl. In het noordelijke deel tot Bergen zijn de duinen het breedst, tot vijf kilometer, de beboste oostkant is met soms meer dan vijftig meter het hoogst.

Nog noordelijker, tussen Den Helder en Camperduin, heeft de kust een smalle duinenrij. Hier en daar ontbreekt hij zelfs geheel. Bij Huisduinen en Callantsoog zijn de duinen wel weer wat breder. Zo’n duizend jaar geleden liggen hier de eilanden Huisduinen en ’t Oghe. Na enkele zeedoorbraken zijn zij het enige overblijfsel van de daarvoor ononderbroken kust. Mensenhanden komen eraan te pas om zanddijken aan te leggen, de basis voor een smalle duinstrook.

De dijk tussen Petten en Camperduin staat bekend als Hondsbossche Zeewering. Voor het eerst aangelegd in het begin van de 17e eeuw, nadat de weinige duinen zijn weggeslagen. Groot gevaar dreigt, dus legt men drie dijken achter elkaar aan: waker, slaper en dromer. Later zijn deze samengevoegd tot de massieve dijk, die ik ken en verschillende keren heb befietst. De Hondsbossche steekt een flink stuk de zee in. Daaraan kun je zien hoeveel land door golven is verdwenen, waar de dijk sinds 1823 op zijn uiteindelijke plek ligt.

De dijk van ruim vijf kilometer lengte verbindt de duinenrijen van Schoorl met die van Petten in het noorden. Al in 1421, na de grote Elizabethsvloed, begint de bouw van een eerste zeewering. Dat zet nog niet voldoende zoden aan de dijk. Soms worden nog hele dorpen – Petten, Callantsoog, Huisduinen – geheel weggevaagd. Alle duinen verdwijnen zowat, de massieve dijk komt in vooruitgeschoven kaappositie. Na ruim anderhalve eeuw wordt hij in 1977 op deltahoogte gebracht.

Toch blijft er veel werk aan de winkel. De bodem zakt hier twintig centimeter per eeuw, terwijl het zeewater volgens sommigen met wel zeventien centimeter per eeuw stijgt. In 2004 wordt de Hondsbossche-en-Pettemer Zeewering als een van de acht ‘zwakke schakels’ van de Nederlandse kust aangewezen. De oplossing voor dit vraagstuk bestaat uit het opspuiten van twintig miljoen kubieke meter zand voor de kust. De versterking onder het adagium ‘Kust = op Kracht’ moet de Hollandse kust weer veilig maken. Binnen een tijdsbestek van een jaar creëert men ruim vierhonderd voetbalvelden aan nieuw land. Het verbrede strand en nieuwe duinen moeten goed bestand zijn tegen stormen van de zwaarste categorie. Veiliger, mooier en met meer mogelijkheden voor recreatie, toerisme, natuur en economie. Ik ga het eens van dichtbij bekijken.