(127) SAM69+, over glaasje melk op terras

Woensdag 22 april 2015

Frau Antje en Boerenkees

Rond 1900 is in kaasstad Alkmaar de melksalon in opkomst. In deze ‘gezonde snacklocatie’ – ook wel ‘kattenkroeg’ – staat het drinken van een glas koemelk centraal. In de jaren 1930 maakt de krant zelfs reclame voor ‘naar de eischen des tijds nieuw ingerichte melksalons’. Aan Alkmaars Langestraat, Mient en Koorstraat bij de Grote Kerk kan men terecht. Ook in de salons aan de Voorstraat in Egmond aan Zee en in Bergens ‘Sport Rust’ of ‘Sportlust’ bij de renbaan.

Ik herinner mij als de dag van gisteren de schoolmelk voor kinderen. Melk drinken in het pauzekwartier, dag in dag uit, in de jaren 1950. De melkman brengt elke dag kratten vol melk in flessen met aluminium dop naar onze school. Meester en juf innen iedere week melkgeld en zamelen de doppen in. Aluminium voor ons schoolreisje?

In 1953 poogt het Zuivelbureau met Frau Antje in Duitsland Nederlandse kaas en boter aan de man te brengen. Maar eind jaren 1950 drinken Nederlandse kinderen veel melk. ‘Melk is goed voor elk’ is de slogan, die ik niet licht vergeet. ‘Met Melk Meer Mans’ nog zo een, die echt niet met mijn burgemeester van doen heeft. Ik koppel deze aan ene Cornelis Berkhouwer uit Alkmaar, die jaren geleden op televisie menigmaal met de M-allitererende leuze flink bijschnabbelt. ‘Boerenkees’ heet de Nederlandse politicus ook wel. Hij schopt het tot voorzitter van het Europees Parlement. Flamboyante man die reclame maakt voor melk, waar andere drank zijn voorkeur geniet.

In vroeger jaren neemt men onomstotelijk aan dat melk moet. Kinderen die schoolmelk drinken, krijgen een betere conditie. Na de komst van de koelkast moeten mijn broers en ik van onze moeder nog meer melk drinken. Dagelijks zetten wij de literfles op elk gewenst moment aan onze mond. Daar hebben wij de latere M-brigade en de avonturen van Joris Driepinter uit de jaren 1960 en 1970 niet voor nodig. ‘Ach moet het? Drie glazen melk per dag, dat doet het!’.

‘Driekwart kan de man, als het kan’, ‘Melk sterkt’, ‘Melk moet’. Een petje met letter ‘M’ hebben wij nooit gedragen, met vlaggen niet gezwaaid, noch spandoeken ‘Met Melk Meer Mans’ meegezeuld. Toch is de Melk-brigade van 1957 een van de succesvolste reclamecampagnes, bedacht om melk van zijn ‘kinderachtige’ imago te verlossen.

Hoe zit het met onze ‘witte motor’? “Voor een gezonde hoeveelheid calcium neem je een koe mee uit wandelen”, grapt een deskundige die gebrek aan lichaamsbeweging als grootste risico op botbreuk beschouwt. Minstens twee tot drie glazen melk per dag zijn essentieel voor calcium, nodig voor de botten. Beroemdheid Joris is met drie dagelijkse pinten zelfs in staat tot sterke staaltjes als een olifant optillen!

In de huidige tijd is melk weer steeds meer onderwerp van gesprek. Oude traditie wordt nieuw leven ingeblazen. In Amsterdam en Domburg hebben moderne melksalons hun deuren geopend. Liefhebbers kunnen op het terras de waarde van melk – die van elke boer anders smaakt – herontdekken. Zullen kaassteden als Alkmaar, Edam, Gouda of Woerden ook volgen?