(203) SAM69+, over draaiende molens en ‘Vreugdestand’

7 juli 2015 - Alkmaar, Nederland

Dinsdag 7 juli 2015

Molendag en molenstad

Een molenaarsbestaan is altijd armoe troef geweest. Bijbaantjes zijn noodzakelijk om het hoofd boven water te houden. 'Jan zonder geld’ begint in de 17e eeuw in polder de Schermer zijn loopbaan als molenaar, maar droomt al snel van een ander bestaan. Voor iedere molenaar en zijn gezin geldt in die tijd dat leven als molenaar uiterst zwaar is.

Toch is sinds begin dit jaar Alkmaar de molenstad van Nederland. De kaasstad vormt met Schermer en Graft-De Rijp de nieuwe gemeente Alkmaar. Door deze fusie telt de nieuwe 100.000+-gemeente niet minder dan 31 molens, waarvan zeventien in droogmakerij de Schermer. Om te vieren dat Alkmaar molenstad van ons land is, zetten alle molenaars hun molens een week in de zogeheten ‘Vreugdestand’. Dit betekent dat de wieken - als ze niet draaiden - niet in het midden, maar iets naar links stonden.

Ruim veertig jaar geleden zijn molenaars met ‘Nationale Molendag’ begonnen. Het evenement vindt ieder jaar in mei plaats. Op die dag draaien zoveel mogelijk molens hun wieken in het rond. Deze ‘Molendag’ is uitgegroeid tot hét jaarlijkse molenfestijn met allerlei activiteiten, van pannenkoeken bakken tot muziekfeesten. Jaarlijks doen bijna duizend molens mee, gemiddeld komen er meer dan honderdduizend bezoekers op af.

In Drenthe bepalen zesendertig molens van vele kanten het dorpsgezicht, samen met kerktorens of hoog geboomte aan de brink. Vroeger stonden hier tientallen molens meer, maar veel zijn in de loop van de tijd verbrand, weer opgebouwd en opnieuw verbrand of afgebroken. Half afgebroken molens getuigen op dramatische wijze van de periode, waarin weinig belang aan het voortbestaan van de molens wordt gehecht. De taak van de molen - soms generaties lang in handen van dezelfde familie - wordt door machines en meelfabrieken overgenomen. Onderhoud wordt te duur, sluipend verval leidt uiteindelijk tot afbraak.

Het tij lijkt te keren, nieuwe hoop gloort voor oude molens. Aan het behoud van de molens in Drenthe, die nog altijd een rol in de samenleving spelen, is veel te doen. Net als vroeger kan de molen een ontmoetingspunt voor dorpsbewoners zijn. Door de interesse voor streekproducten en ambachtelijk bereide voedingsmiddelen speelt de molen opnieuw een rol als schakel in de keten van granen tot brood. Een toenemend aantal molens levert meel aan ambachtelijke bakkers. Zo wordt het oude ambacht van molenaar in ere gehouden.

Molens bieden een fantastisch studie-object aan scholieren en studenten als het om cultuur, geschiedenis van de landbouw, techniek, kennis van weer en klimaat, en niet in de laatste plaats om toepassing van schone energie gaat. Aan molens valt ook veel te ontdekken. Variatie in vaak kleine raampjes, figuren in het rietdek, de versiering - vaak in de vorm van een dier - op de vangstok. Wat een vangstok is, legt de molenaar wel uit. Dat gebeurt op veel molens, waar vrijwilligers klaar staan om een rondleiding te verzorgen.

Draaiende molens zijn een teken dat de molen leeft. De vierde zaterdag van augustus lijkt een mij mooie dag om de traditionele ‘Drentse Molendag’ te beleven.

 

Van reisblog naar fotoboek
Laat een prachtig fotoboek afdrukken van je verhalen & foto's. Al vanaf € 21,95.
reisdrukker.nl

1 Reactie

  1. Marijke:
    7 juli 2015
    Dus in tegenstelling tot een eventueel Grexit beslist geen molexit, integendeel, een molenopleving, die tot feestelijke beleving gemaakt kan worden voor wie wil. Laat men ze erin houden, die mooie molens! Ook mooi om eraan herinnerd te worden via jouw blog.