(211) SAM69+, over witte habijt en witte wijn

Woensdag 15 juli 2015

Appellation non-contrôlée

Binnenkort ga ik op voettocht in het spoor van de Geuzen. De reis begint aan de voet van de Abdij van Egmond en eindigt na ongeveer vijftien kilometer in Bergen (NH). Een uitdaging - ik krijg nu al dorst - die mij onmiddellijk doet denken aan bierbrouwende monniken. Voor het oprapen ligt immers het wonder van Adelbertus - Sancti Adalberti, Miraculum Novum -, het ambachtelijk gebrouwen abdijbier van biologisch geteelde granen, lindebloesem en water uit de Adelbertusbron.

Grappig genoeg lees ik een krantenartikel over nonnen van norbertinessenklooster Sint-Catharinadal in Oosterhout. Maken monniken broederbier, in Noord-Brabant gaan nonnen zusterswijn produceren. Naast het eeuwenoude klooster loopt priorin Maria Magdalena trots als een pauw langs net aangeplante wijnstokken. “De Heilige Geest heeft ingegeven dat hier een wijngaard moest komen. Nee, bier hoort niet bij een vrouwenklooster”.

Op 7,5 hectare hebben de nonnen ruim 35.000 wijnstokken laten planten. Het wordt de op een na grootste wijngaard van Nederland – de grootste ligt in het Zeeuwse Dreischor. De oud-deken van Oosterhout heeft de wijngaard plechtig ingezegend, de wijnstokken zijn in de gewijde grond al flink gegroeid. Zuster Mechtild in haar witte habijt bukt: “Het is een wonder zoals dat groeit”.

Maria Magdalena meent dat wijnbouw goed past bij de boodschap die de zusters uitdragen. Vroom verkondigt zij: “Christus is de wijnstok, mensen zijn de ranken”. Ik heb het niet opgezocht, maar zo staat het ongeveer in de bijbel. Dat de prior daar nu pas achter komt, begrijp ik. Haar voornaamste doel is verzamelen van inkomsten voor het behoud van het oude klooster en voor het levensonderhoud van de zeventien nonnen in de leeftijd van 37 tot 92!

De norbertinessen in Oosterhout vormen de oudste kloostergemeenschap van Nederland. Het eerste klooster is in 1271 in Wouw gesticht, het verkaste door overstromingen naar Breda en later naar Oosterhout, waar het sinds 1647 is gevestigd in een oud kasteeltje, dat tot klooster Sint-Catharinadal is verbouwd en uitgebreid. De zusters vormen eeuwenlang een gesloten, contemplatieve gemeenschap die zich vooral met gebed en bijbelstudie bezighoudt. Voor de ‘buitenwereld’ verschansen de zusters zich steevast achter tralies. Nu gaan zij met een glimlach voor verbinding en ontmoeting met de samenleving.

Hun ambities in de wijnbouw zijn groot. De nonnen willen de beste wijn van Nederland gaan produceren. De eerste wijnoogst van zuivere druiven als pinot blanc, pinot gris, chardonnay en rode pinot noir zijn voor 2018 voorzien. De productie van vooral witte en mousserende wijn wordt op veertigduizend liter oftewel vijftigduizend flessen per jaar geschat. Zelf bottelen maakt een AOC-kwalificatie mogelijk, een door nonnen gecontroleerde ‘Appellation d’Origine’.

Maria Magdalena hoopt steels dat het wijnproject tot nieuwe, jonge(re) intredingen in het klooster leidt, want haar gemeenschap kampt met krimp en vergrijzing. Over de naam van de wijn denken de kloosterlingen nog na. Ik stel voor: ‘Soeurs Sourire’, NON-wijn met een glimlach (Nieuwe Origine Non-contrôlée). Met ervaring in de Franse druivenpluk wil ik nieuwe nonnetjes in het Brabantse met veel genoegen in het ‘zoet van de druiven’ inwijden.