(315) SAM69+, over verhalen van duizendjarige bomen

Dinsdag 27 oktober 2015

Wens of waarheid

Oog in oog met ‘El Drago Milenario’ in het noordelijke stadje Icod de los Vinos op Tenerife ben ik diep onder de indruk geraakt. Hoe ziet de geschiedenis van de oudste drakenboom van het eiland eruit? Volgens inwoners is de boom - zestien meter hoog, stamomtrek zes meter - zelfs drieduizend jaar oud. Moet ik dat werkelijk geloven? Kenners ramen hem op zevenhonderd jaar. Hij heeft dus ook tegenover middeleeuwers gestaan. Kon El Drago maar eens praten … Elders in Europa staan trouwens meerdere bomen van meer dan duizend jaar, vooral in het mekka van oude bomen, Engeland. In Crowhurst groeit een taxus van niet minder dan 1.500 jaar oud.

De volksmond in het gehucht Mellaar in de Belgische gemeente Lummen noemt een eik halsstarrig de ‘Duizendjarige Eik’. Vermoedelijk is hij dat niet, al heeft hij sinds de middeleeuwen veel meegemaakt. Het levensverhaal van deze veteraan - stamomtrek zowat 6,5 meter - vertelt over zijn plek, die op oude kaarten ‘Het Verbrand’ heet. Hier zijn overleden misdadigers verbrand, nadat zij iemand aan de grote eik hebben onthoofd. Deze ‘Duizendjarige Eik’ bevindt zich in een bosgebied ten noorden van de ‘Dikke Eikstraat’, waar nog twee oude eiken staan. De een heet ‘Zoon van de Duizendjarige Eik’, de andere ‘Kleinzoon van de Duizendjarige Eik’. 

Kenmerkend voor Duitsland, Tsjechië en Oostenrijk is de eeuwenoude dorpslinde. De linde van Heede - ‘Heeder Linde’ - is de dikste van Duitsland en Europa. Planten van linden in dorpen is vanaf de vroege middeleeuwen traditie, vaak bij de kerk. De Heeder Linde staat op de binnenplaats van een burcht uit de 13-e eeuw. De stam heeft een omtrek van zeventien meter, over de leeftijd doen verschillende verhalen de ronde. Men neemt aan dat de stam achthonderd tot duizend jaar oud is, al zijn er bronnen die stellen dat de linde rond 1400 is geplant.

Bijna tien jaar geleden valt de ‘Duizendjarige Den’ uit de Wolfhezer bossen om, bezweken onder eigen gewicht. Zijn naam berust meer op wens dan op waarheid. Hij draagt hem ongeveer een eeuw, hoewel hij tussen 1600 en 1650 moet zijn ontkiemd, nu dus zo’n vierhonderd jaar geworden, waarschijnlijk de oudste grove den van ons land. Met een stamomtrek van 4,3 meter is hij tevens de dikste. In Zweden zijn de jaarringen van een exemplaar geteld dat zevenhonderd jaar blijkt te zijn. Kunnen wij in Nederland niet tegenop.

Op een mooie locatie bij ‘Kasteel Doornenburg’ in gemeente Lingewaard staat een zomereik, die - verrassing - ‘Duizendjarige Eik’ wordt genoemd, minstens twee eeuwen ook bekend als ‘Uiverboom’. Zijn leeftijd loopt van vierhonderd tot maximaal 650 jaar. Op het ‘stamrestant’ vol gaten staan twee uitlopers van een vroegere knotboom. De diameter bedraagt 2,5 meter. Ware hij intact, schatten deskundigen de stamomtrek op zeker zeven meter. Het bordje bij de boom meldt overmoedig ‘Oudste eik van Nederland’. Door het gat in zijn holle stam en twee hulpeloze takken lijkt hij op het beeld van Zadkine in Rotterdam: ’De verwoeste stad’. Ook deze boom vertelt een rijke geschiedenis.