(319) SAM69+, over eng schijnfeest met waxinelichtjes

Zaterdag 31 oktober 2015

Pompeuze pompoenen

Het einde van de zomer heet in Oud-Iers ‘Halloween’. Dit woord komt uit het tweeduizend jaar oude festival ‘Samhain’. De heidense Ieren aanbidden de natuurlijke levenscyclus, met het accent op de wending van de jaargetijden. Hun voorouders beschouwen 31 oktober als de laatste dag van het jaar. Zij geloven dat op ‘Samhain’ de sluier tussen de aardse wereld en het hiernamaals het dunst is en geesten erdoorheen kunnen. In de nacht begeven de doden zich onder de levenden om naar hun oude huizen terug te keren. De Kelten vermommen zich in kostuums van dierenhuiden als boze geesten. Zo voorkomen zij dat ze worden ontvoerd door kwaadaardige geesten die buiten ronddolen. Ze ontsteken enorme vuren om de vriendelijke geesten te gidsen.

De metamorfose van Samhain tot Halloween doet zich in de 7-e eeuw voor, als het christendom Allerheiligen (‘All Hallows’) op de dag van 1 november uitroept. Dit maakt de voorgaande nacht tot ‘Allerheiligenavond’ (‘All Hallows Eve’), die in de loop der jaren verandert in ‘Halloween’. Halloween is dus een Ierse uitvinding. Als je denkt dat de Ierse pub met z’n Guinness het succesrijkste exportproduct van Ierland is, of zelfs de parades van St. Patrick’s Day, heb je het mis. Het feest dat met gezellige verkleedpartijen gepaard gaat en overal op 31 oktober plaatsvindt - Halloween - is uit Ierland afkomstig.

In Derry-Londonderry wordt het grootste Halloweenfestival van Europa gevierd. De stad is een verborgen parel met bijzonder vriendelijke inwoners. Tijdens het ‘Ranks of the Foyle Halloween Carnival’ doet zich een gedaanteverwisseling voor. In de huizen spookt het, mensen lopen spooktochten in enge kostuums, nietsontziend angstaanjagend vermaak tot stand brengend. In 2014 bijvoorbeeld staat in het centrum van de stad een spookhuis met angstwekkende kamers, bewoond door krankzinnigen, gevaarlijke gekken en doden. Het spektakel omvat een badkamer die bezaaid ligt met verminkt speelgoed, doodskisten met losse deksels en een bloedende, zwaardzwaaiende ‘receptionist’. Welke verschrikkingen brengt Halloween in het jaar 2015?

Het is een natuurlijke gang van zaken om iets origineels te bedenken. Halloween is een carnavalsfeest, de deelnemers verkleden zich. Van klassieke uitdossingen als heks en vampier tot originelere als Mona Lisa met lijst. Wie niet verkleed deelneemt, is een eenling. Ik weet nog niet zeker of ik meedoe. Sowieso vertel ik niet hoe ik mij verkleed, arme sloeber, extravagante idioot of een functie ertussenin. Dan is immers de aardigheid eraf. Maar ik weet zeker dat als ik erbij ben, ik mijn lezers op de hoogte houd van de indruk die ik in mijn outfit heb gemaakt.

‘Halloweencarnaval’ aan de oevers van de Foyle in Derry-Londonderry, ouwe Sam als hoofdrolspeler in een Halloweenfilm. Met een groteske grijns groots opgezette scenes spelend tussen perfect uitgesneden pompoenen in een stad waar iedereen zich tussen emmers vol snoep heeft vermomd. Een goeie generale om op de avond van de elfde van de elfde in identieke vermomming de buur(t)kindertjes na het aanbellen schrik aan te jagen.

Sint Maarten, Sint Nicolaas, Sint Patrick, feestende schijnheiligen.