(332) SAM69+, over hoogste kerk van IJsland

13 november 2015 - Reykjavík, IJsland

Vrijdag 13 november 2015

Steenman en Samuelsson

In luthers protestants IJsland staan veel kerken. Een van de opmerkelijkste torent in het oude centrum van Reykjavik. Hallgrimskirkja waakt als ‘steenman’ (cairn) op een heuvel boven het stadscentrum. Steenmannen komen wereldwijd voor, vaak als stapel natuursteen in conische vorm. Ze dienen om de top van een heuvel te markeren. In onherbergzame gebieden, waar paden nauwelijks zijn te herkennen, zijn ze nuttig om de weg te kunnen vinden. Reizigers lopen van het ene naar het volgende steenmannetje.

Hoogste bouwwerk van IJsland is de radiomast in Helissandur met 412 meter. De kerk van Hallgrimur is met 74,5 meter IJslands hoogste kerkgebouw. Hij is vernoemd naar Hallgrimur Petursson (1614-1675), geestelijke en grootste hymneschrijver van het land. Skolavoerdustigur, de straat die naar de kerk leidt, is beroemd om zijn restaurants, galeries, vernieuwende design shops en kwaliteitswinkels. Gelet op Reykjaviks korte geschiedenis, is het moeilijk voor te stellen dat nog maar twee eeuwen geleden schooljongens stenen voor een steenman ter ere van hun nieuwe school verzamelen. Dat gebeurt in 1793, als Reykjavik nog maar net handelsstad begint te worden en op de heuvel - gebied met valken - nog niets is gebouwd.

De heuvel krijgt de naam ‘Skolavoerduholt’, wat letterlijk ‘Schoolsteenmansheuvel’ betekent. De ‘steenman’ is niet goed gebouwd en sneuvelt. Op de top van de heuvel komt in 1834 een zeven meter hoge toren, die over de stad uitkijkt. Daarna wordt de weg erheen aangelegd - Skolavoerdustigur -, alleen voor voetgangers. Vervoer te paard is verboden, hoewel dit verbod moeilijk blijkt te handhaven. Voor bouwen in de omgeving, speciaal in de haven, moeten immers veel stenen worden aangevoerd.

De eerste bouwwerken rond de heuvel verschijnen halverwege de 19-e eeuw. Sommige staan er nog, inclusief de nog steeds gebruikte stadsgevangenis. Gudjon Samuelsson, staatsarchitect van IJsland, heeft grote plannen om rond heuvel Skolavoerduholt een centrum van cultuur, educatie en religie te realiseren. Dat wordt hem meer naar het westen toegestaan. Op zijn gewenste plek realiseert hij de majesteitelijke kerk, die er nog steeds torent.

Architect Samuelsson begint in 1937 aan zijn ontwerp. Hij laat zich inspireren door grote basaltpartijen, die op IJsland zijn te vinden. De bouw van de kerk start in 1945 en is 41 jaar later, in 1986, pas voltooid. Samuelsson is dan al 36 jaar dood. Zijn kerk staat vlakbij het oude centrum, zichtbaar vanuit wijde omgeving. Het is een van Reykjaviks bekendste symbolen, uitzicht vanuit de kerktoren is fenomenaal. Voor Nederlanders is bijzonder dat de grote luidklok in de toren de tekst ‘Eijsbouts Astensis me fecit’ draagt. Die klok is door klokkengieterij Eijsbouts uit Asten gegoten.

Voor de Hallgrimskirkja staat het standbeeld van Leif Eriksson, zoon van Erik de Rode, de vermoedelijke eerste kolonist van Noord-Amerika. De Verenigde Staten schenken dit beeld in 1930 om het duizendjarig bestaan van het IJslandse parlement te herdenken. 

Overigens staat in gehucht Saurbaer en bij Vindashlid ook een Hallgrimskirkja. Die in Saurbaer is eveneens naar Hallgrimur Petursson gnoemd. Hij werkt er van 1651 tot 1669 en is daar begraven.

 

Maak je reisblog advertentievrij
Ontdek de voordelen van Reislogger Plus.
reislogger.nl/upgrade

Foto’s