(398) SAM69+, over mijn ‘Hof van Heden’

Maandag 18 januari 2016

Bloemen en vruchten

Na de koude douche van onze zoektocht naar het noorderlicht op IJsland sterk ik mijn nesofilie* met een hap verbeelding uit boommeloen papaja. Loom uit een boom in de stroom van een droom. Anders dan de Franse ontdekkingsreiziger De Bougainville fabuléér ik een visite aan een tropisch eiland. In het holst van een warme nacht land ik, zwevend in de zevende hemel, op het vliegveld van Tahiti. In vervoering door mannen met tropische banjo’s en hinano-bladeren in hun haar die mij ‘Bienvenu au paradis’ toezingen. Tahitiaanse meisjes met bloemenkransen lachen mij glunderend toe, een tropische zee op de achtergrond. De foto kleeft mensgroot aan de wand. Blote borsten en bruisende branding breken de ban.

Voor ik in de machine van Air Tahiti Nui stap, ontvang ik een tiaré, nationale bloem van Tahiti. Net als de stewardessen steek ik hem achter mijn oor, klaar voor het paradijs. De vliegtuigwanden zijn met decoraties van ontblote schonen van Gauguin behangen. Ook deze frivole meisjes zijn opgesierd met tiarés. Uit cabinespeakers klinken paradijselijke songs, ritmisch begeleid door ukeleles en banjo’s van de Stille Zuidzee. Van mij mogen de klanken zich tijdens de vlucht van een etmaal voortdurend laten horen. Als panacee om bij weg te soezen.

De Bougainville - anders dan ik - hallucineert niet. Bijna 250 jaar geleden vertoeft hij werkelijk tussen nobele wilden, wordt met de mooiste bloemen bekranst en proeft van de heerlijkste vruchten en vrouwen. Hij wordt lyrisch na - anders dan ik - weken op de Stille Zuidzee te hebben voortgedobberd. Uitgedroogd en met scheurbuik belandt hij op een eiland, waar ruige riviertjes weelderige tropische landschappen doorklieven en in spectaculaire watervallen uitmonden. Zachtaardige, gastvrije bewoners ontvangen hem, reiken in royale hoeveelheden tropische vruchten aan. Zijn scheurbuik geneest. De plaatselijke koning zendt met tiarés versierde vrouwen, die zich als welkomstgeschenk vol overgave laten versieren.

‘Reis rond de wereld’ (Voyage autour du monde) verschijnt in 1771, succesvolle uitgave van wereldreiziger De Bougainville. Tot dan is het gedachtegoed van baanbreker Jean-Jacques Rousseau, die ons naar de natuur laat terugkeren, het meest spraakmakend. Sinds het ‘vertrek uit de natuur’ is het met de mensheid bergafwaarts gegaan. De zogenaamde Europese beschaving haalt het slechtste in ons naar boven. Bij nobele wilden vergeleken zijn Europeanen topzwaar van verdorvenheden. Dat bevestigt het lyrische relaas over Tahiti van de Fransman.

Schilder Paul Gauguin doet alsóf hij in het paradijs is. In dit land vol heerlijkheden weet hij dat alles goed is, omdat alles mooi is. ‘De gaven van de natuur liggen hier binnen ieders bereik’, noteert hij in 1893 in zijn gepubliceerde dagboeken Noa Noa. Hij beseft dat Europese mannen op gezelschap van Polynesische schonen - vahines - rekenen, waar hij zelf zijn ontblote modellen alleen om te schilderen in zijn hut ontvangt. Hij past voor het in zijn ogen verachtelijke spel van de Europeaan. Zich bewust van de waarde van zijn werk schenkt hij Tahitiaanse families tekeningen in ruil voor vissen en mango’s.

In ‘Hof van Heden’ tintelt tropisch fruit mijn fantasie.

(*nesofilie = eilandenliefde)