(46) SAM69, over ‘Sneeuw in Havana’

Zaterdag 31 januari 2015

Pedro Pan en Gitmo

Januari 2015, ansichtkaart uit Curaçao met zonnige, warme groeten vanaf Jan Thielbaai. Caribische huisjes in Caribische kleuren, stralend blauwe hemel. Ik besef dat onder palmen aan de baai luie loungestoelen op het strand staan. Bemiddelde Curaçaoënaars en buitenlandse toeristen dobberen er in het turkooizen water rond. In een wijde boog lopen Amandelweg en Ananasweg – alleen de namen al - om de binnenlagune heen. Seaquarium is vlakbij, schiereilanden als ‘Brakkeput’ ook. Fort Beekenburg, in 1703 gebouwd ter bescherming van de lagune - ‘Spaanse Water’ -, is redelijk bewaard gebleven. Op het bastion staan oude kanonnen in de aanslag. Langs het binnenwater bevindt zich ook de beruchte Koraal Specht-gevangenis, die om zijn slechte reputatie op te kalefateren tot ‘Bon Futuro’ is omgedoopt. Een vergeefse ‘goede toekomst’.

De Cariben leiden mijn gedachten naar Cuba en de Verenigde Staten. Guantanamo Bay, ook wel Gitmo genoemd, komt me voor ogen. Vergeefse toekomst? Deze VS-marinebasis in het zuidoosten van Cuba houdt gevaarlijke gasten aan zich gebonden. De basis aan de Guantánamobaai draagt een bijnaam: ‘Pearl Harbor of the Atlantic’. Het grondgebied met fortificaties en het gevangenenkamp behoort eigenlijk aan Castro’s Cuba. Dat prachtige eiland heeft veel indruk op ons gemaakt. Aan hoofdstad Havana hebben wij schitterende herinneringen. Sunset on the Malecón. Iedere avond, als de zon in gouden gloed ondergaat, komt daar een gekleurd spektakel tot leven. Havana, het hart en de ziel van Cuba.

Met de ansicht in mijn hand kijk ik naar buiten. Hartje winter. Hagel en sneeuw worden koud begroet. Bovenop een stapel zie ik ‘Sneeuw in Havana’ van Carlos Eire liggen, een ode in boekvorm, gekregen van een enthousiaste fan. Het gaat over verbanning uit een oranjekleurig paradijs. Een aangrijpend, geestig, verbijsterend verhaal van een jongen, wiens jeugd is verscheurd door de Cubaanse revolutie. In januari 1959 verandert zijn wereld, wanneer de echo van schoten overal klinkt. Carlos komt in de Verenigde Staten terecht via Operation Pedro Pan. Hij zal zijn vader nooit meer zien.

Ik hang het kleurrijke kaartje uit Curaçao aan de standaard in de hoek van onze kamer. Naast een kleurenplaatje van Cuba, een Havana Style-icoon met een palet aan kleuren. Voor Casa la Guarida staat een donkerblauwe oldtimer met azuurblauwe velgen voor een verbrokkelde muur. Op de muur een schildering van de Cubaanse vlag, drie horizontale blauwe, ertussen witte banen en links erin een rode driehoek met witte ster. In het midden van de vlag een vrijheidsstrijder met baard en legerhoed, niet Fidel noch Che, maar naar ik vermoed Camilo Cienfuegos.

Guantanamo, Koraal Specht, vrijheid, blijheid. Koraal kent een keur aan kleuren. De Specht kan bont zijn, groen of zwart. Obama’s Guantanamo is gitzwart Gitmo. Sluiten die basis, de grond teruggeven aan Cuba. Kunnen er huizen voor arme Cubanen worden gebouwd. Vrolijke huizen, witte huizen die niet ondersneeuwen. Het sneeuwt namelijk nooit op Cuba. En – ondanks mijn gelezen boek - ook nooit in Havana! Aan de Malecón laat de koperen ploert zich altijd zien, net als op zonnig Curaçao.