(463) SAM70+, over boeken lezen en boeken stelen

Woensdag 23 maart 2016

Bohémien en bibliothecaresse

Een van de interessantste Portugese steden is Coimbra in het midden van het land. De universiteitsstad ligt zo’n tweehonderd kilometer van Lissabon en op honderdtwintig kilometer van Porto. De stad bestaat al lang, de Romeinen noemden haar ‘Aeminium’. De huidige naam komt van Conímbriga, een grote stad die iets verder naar het zuiden lag. Daarvan is alleen een uitgebreid complex van gedeeltelijk gereconstrueerde ruïnes over.

Coimbra verschilt van Lissabon in zijn fado, al wordt die hier ook op twee Portugese gitaren en één grote Spaanse gitaar gespeeld. Het onderscheid is vooral dat het Coimbra-lied slepender en lieflijker is. De mythische fado-figuur van Coimbra was bohémienstudent, volksdichter en zanger Augusto Hilário da Costa Alves, bijgenaamd ‘O Hilário’ (1864-1896). De gouden tijd van Coimbra’s fado ligt tussen 1920 en de Tweede Wereldoorlog, met gitarist Artur Paredes en zanger Edmundo Bettencourt als belangrijkste vertolkers. In de jaren 1960 is de stem van Adriano Correia de Oliveira het opvallendst.

Als leergierig ‘student’ lees ik over de universiteit van Coimbra op http://www.klaswerk.nl. De schrijver is een mij bekende, voor wie ik soms teksten over romantische steden en enerverende eilanden schrijf. Over de ‘Uni’ van Coimbra begint hij met ‘Tijdens een rondreis door Portugal bezocht ik ook Coimbra … ik nam deel aan een rondleiding in de eeuwenoude universiteit … indrukwekkend mooi, vooral de bibliotheek’.

Erna en ik waren niet zo lang geleden op het plein vóór de universiteitsgebouwen. Helaas hebben wij de genoemde bibliotheek niet bezocht, wat wel mogelijk is voor publiek. Het artikel in klaswerk.nl inspireerde mij tot nadere correspondentie.

Mijn brief zet webmaster Cor op zijn beurt weer aan het werk, waar ik de volgers van mijn reismee-blog graag over informeer. Hij heeft namelijk niet alleen een rondleiding door de universiteit van Coimbra genoten, maar bovendien de universiteitsbibliotheek van binnen mogen bekijken. Cor reisde met een grote groep en hing na de rondleiding met een paar reisgenoten in de buurt van die bieb. Geheel onverwacht kwam een dame uit de op dat moment gesloten bibliotheek gestapt, waardoor Cor en kornuiten een glimp van het interieur konden opvangen. Hun bewondering maakte veel indruk op de bibliothecaresse. Het nieuwsgierige clubje mocht even naar binnen om de ogen uit te kijken.

Je zult het treffen om onverwacht het beroemdste van de oude monumentale gebouwen, die Coimbra aan zijn universiteit heeft te danken, te mogen betreden. Exterieur, interieur en decoratie maken hem tot schitterend voorbeeld van barokstijl. De honderdduizenden aanwezige boeken dateren alle van vóór 1800, maar worden dus nog altijd secuur bewaard. Waar Cor c.s. niet terecht kwamen: in de cellen, die zich in de kelder van de bibliotheek bevinden. Tussen 1782 en 1832 werden hier studenten gevangen gezet, die overtredingen als het stelen of beschadigen van boeken hadden begaan.

Dat ‘Uni’-gevang is niet meer nodig, al verbranden studenten de vaandels van hun faculteit - de traditie heet ‘Queima das Fitas’ - nog steeds om het einde van het academische jaar te vieren.