(58) SAM69+, over eetlust in Baskenland

Donderdag 12 februari 2015

Txikiteo en txistorra

De eerste van 365 nieuwe dagen trekt in gepast oudedag tempo voorbij. De 'oude stad' is een gepaste toepassing om Bilbao nader te verkennen. We smullen alom. Het barleven overheerst hier, er zijn veel accommodaties om te verblijven. Dit charmantste gedeelte ligt In de bocht van rivier Ria de Bilbao. Siete calles (Zeven straten) vormen het alleroudste deel, waar zelfs de locals elkaar tegenspreken over waar is welke bar in welke straat. Niet op welke naam ook afgaande is het geen enkel probleem om een stek te vinden waar een mens zijn dorst kan lessen. Een plezierige wetenschap voor het toosten op een jarige.

Niets in Spanje illustreert de verschillen met de rest van Europa meer dan de cultuur van eten en drinken. Of je nu ’s zondags om 18.00 uur halverwege de lunch bent,  op enigerlei moment na middernacht een schotel inktvis bestelt of ergens in een straat smikkelt van pintxos, tezamen met horden andere inwoners van Bilbao die om je heen hetzelfde doen, het raakt je behoorlijk in het besef dat de Spaanse samenleving vooral op dat eten en drinken is gebaseerd. Nergens geldt dit meer dan in Baskenland, het gastronomische paradijs, waar wat wij snackbars noemen hun gasten naar gourmet-achtige hoogtepunten brengen,

Alleen al het tijdstip waarop wordt gegeten, maakt groot verschil met onze gewoonten. Spanjaarden werken bij wat wij ontbijt noemen haast niks naar binnen. Gewoonlijk alleen een kopje koffie en hooguit een croissant of andersoortig deeghapje. Halverwege de ochtend behoren opnieuw koffie en een stuk tortilla tot het ritueel, daarna kan er in een bar ook nog een ‘vluggertje’ vanaf in de vorm van een hapje met een drankje voor de lunch, die gewoonlijk tussen twee en half vier ’s middags plaatsvindt.

In deze uren verorberen de Spanjaarden hun belangrijkste maal van de dag. Het is ook het goedkoopste moment van de dag om buiten de deur te eten, want de restaurants kondigen dan hun beste menu’s tegen de laagste prijzen aan. Veel werkenden ook eten thuis, om hun arbeid om vijf uur weer op te pakken. Sommigen houden nog wat siësta, maar dat doet niet iedereen.

’s Avonds is het vast gebruik om, na een wandelingetje, nog een drankje met pintxos in een barretje te nemen. Wanneer dit in stevig schransen uitmondt, heet het een txikiteo. Het echte avondeten begint normaalgesproken pas vanaf een uur of half tien. In Baskenland kan het op sommige plekken wat rustiger zijn, want er zijn ook restaurants die hun keuken om tien uur sluiten.

Als je, zoals wij, ’s middags met de metro naar de kust bent gereisd om oude huisjes rond de 'oude haven' - Puerto Viejo - van Algorta te bekijken, kan het zijn dat je ’s avonds op een te vroeg tijdstip grote trek hebt. Rond zeven uur is het lastig om een restaurant te vinden dat aan je wensen kan voldoen, want de keuken gaat in doorsnee pas rond achten open. Wij kiezen er dan voor om van de uitgebreide keuze aan tapas - pintxos dus -, gebruik te maken. Geloof het of niet, je raakt ook op je oude dag niet verzadigd van deze delicatessen, waarvan je steeds nieuwe soorten ontdekt die nog lekkerder smaken dan je je kunt indenken.

Dan hoeven we zeker niet te wachten tot een uur of half tien voor de keuken weer eens open gaat voor een warme hap. We hebben inmiddels geleerd dat de lunch - warm eten tussen de middag - de beste optie tegen gunstige prijs voor een plaatsvervangend avondmaal is. Om vervolgens ’s avonds te kunnen genieten van de aparte sfeer die er in de straten rond cafe’s, bars en andere eetgelegenheden heerst. 

Het zou alleen niet zo moeten zijn dat een voetbalwedstrijd gaande is, die in alle cafe’s op televisie wordt uitgezonden. Dat is weer in tegenspraak met genieten. Vooral in kroegen waar socio’s bijeen drommen. Die van Athletic Club de Bilbao zijn minstens zo fanatiek, vermoedelijk nog fanatieker, als die van Spaanse topclubs uit Madrid en Barcelona. Dat kan - ook al ben je zelf voetballiefhebber - op je ouder wordende ouderendag de eetlust weer enigszins ondergraven. Want kabaal maken kunnen ze, zelfs onder het eten en drinken.