(70) SAM69+, over carrousel van boekwinkels

Dinsdag 24 februari 2015

Carturesti en Chrissoveloni

Boekwinkels mag ik graag betreden, in binnen- of buitenland. Literaire geur opsnuiven, door reisboeken bladeren en naar bladwijzers speuren. Uren snuiven en bladeren voor mezelf, snel speuren voor een trouwe, zo niet de trouwste fan – tevens bookmarkcollectioneuse - van mijn eigen ‘literaire inspanningen’. Het fraaie gotische kerkgebouw Dominicanerkerk in hartje Maastricht, nabij het Vrijthof, stap ik steevast binnen. Niet om te bidden, laat staan om te prediken, maar vanwege de boekhandel. Na opheffing van kerk en klooster vervult het Rijksmonument andere functies. Ik bezoek de ‘boekenflat’ enkele keren - twee etages vol boekenkasten van dertig meter lang en 7,5 meter hoog, die de ruimtelijkheid van de kerk bewaren. De boekhandel wás van Selexyz, eens door de Britse krant The Guardian tot ‘mooiste boekwinkel ter wereld’ uitgeroepen. Of ik de ‘kerkboeken’ nog kan doorbladeren, weet ik niet. In februari 2014 is faillissement aangevraagd.

Een jaar later lees ik in de krant dat in een stadspaleis te Boekarest een gigantische boekwinkel is geopend. Op de bijgeplaatste foto zie ik boekenkasten, verdeeld over drie verdiepingen, ondersteund door hoge, witte pilaren. Het historische centrum van de hoofdstad van Roemenië – waar ik nooit ben geweest – huisvest tussen clubs en exclusieve winkels een ‘vreemde eend in de bijt’. In een 19e eeuws bankgebouw met de bijnaam ‘carrousel van licht’ is boekwinkel ‘Carturesti Carusel’ geopend. Het pand doet zijn bijnaam eer aan door een vrijwel geheel wit interieur en een plafond, bezaaid met kleine en grote spotlichten.

Eerste helft 20e eeuw is het stadspaleis een bank in handen van de familie Chrissoveloni. Onder het communistische regime wordt het geconfisqueerd en omgevormd tot warenhuis (nee, geen V&D). Na 24 jaar bureaucratie is het weer in bezit van de familie, als eigendom van de kleinkinderen. Dat kost bloed, zweet en tranen. De eerste claim op het gebouw dateert van 1991, pas in 2007 ontvangt Jean Chrissoveloni de sleutels. Roemeense bureaucratie is niet mals als het om staatseigendommen gaat.

Toch duurt het een hele tijd voor de deuren weer opengaan. Pogingen door de familie tot heropening in samenwerking met anderen mislukken in eerste instantie. Het is ook in Roemenië de vraag of het openen van een boekwinkel in de 21e eeuw een slimme zet is. Jean Chrissoveloni is toch een telg uit een bankiersfamilie. Niettemin, hij waagt het. Carturesti Carusel biedt meer dan alleen boeken. De winkel voorziet ook in films en cadeaus, waaronder Roemeense souvenirs. Bovendien zijn er een bistro en een kunstgalerij in het pand te vinden.

Aan de twee etages vol boeken in Maastricht hoef ik mij vermoedelijk niet meer te wagen. Een stedentrip naar Boekarest heb ik wél op mijn wensenlijstje bijgeschreven. Drie etages boeken in de spotlights, daarbovenop nog eens drie etages met andere interessante dingen. Erna gaat beslist mee, zij houdt erg van kunst. Bovendien kunnen we in de bistro op ons gemak een cappuccino opslurpen, met wat lekkers. Bij de kassa valt mijn ‘trouwe fan’ vrijwel zeker in de prijzen. Wie wil als verzamelaar geen Roemeense boekenleggers?