(80) SAM69+, over Keltisch leven in paaldorp

Vrijdag 6 maart 2015

Kasteel en ringfort

Vorige week ging ik Sint Brendan achterna in de boeggolf van Tim Severins huidboot, die in Craggaunowen ter inzage ligt. Ik loop onverwacht meer van het ‘levende verleden’ in het Ierse County Clare tegen het lijf. Als begaafd middeleeuws geleerde ontwikkelt John Hunt zijn concept om prehistorie van Ierland te vertonen. Het schip van St. Brendan the Navigator is daarvan onderdeel, naast een kasteel, paaldorp, ringfort en museum.

In het boek ‘Ireland’s Master Storyteller’ van Éamon Kelly treft mij een verhaal over ‘Going to America’. Ik pik daar de dialoog tussen Batty O’Brien en Coneen Casey uit, over ‘hóe lang geleden zet de eerste Ier voet op Amerikaanse bodem?’.

O’Brien: “Dat is St. Brendan the Navigator. Híj ontdekt Amerika, maar zwijgt daarover”.

Casey: “Wanneer is dat?”.

O’Brien: “A hen’s kick of 1.400 years ago”.

Casey nuchter: “O ja? Ieren gaan al veel eerder naar Amerika”.

O’Brien: “Kun je dat bewijzen?”.

Casey: “Zeker. Mijn grootoom, Thade Flor, voer na de hongersnood midden 19e eeuw naar Amerika. Tweehonderd mijl uit de kust van County Clare gooit hij zijn anker uit om te slapen. Volgende ochtend, bij stevige wind, haalt hij het op. Weet je wat eraan zit? Het wiel van een paardenkar!”.

O’Brien: “Nou én?”.

Casey: “Dat bewijst dat Ieren over land naar Amerika rijden, nog voor de vloed de grote plas vormt!”.

De aanpak van John Hunt lijkt me reëler dan de theorie van de koude oceaanbodem van Coneen Casey. Hunt laat met zijn ‘Living Past, a recreation of Celtic life’ levensechte overblijfselen uit vervlogen tijden zien. Kasteel Craggaunowen is omstreeks 1550 gebouwd. In de 17e eeuw is het onbewoonbaar achtergelaten. Ene Tom Steel start begin 19e eeuw met restauratie, zijn initialen zie ik in een hoeksteen. Pas in 1965 voltooit John Hunt het werk en breidt hij ook de begane grond uit voor zijn museale kunstcollectie.

Het Paaldorp (Crannogh) is een reconstructie, zoals het in het ijzeren tijdperk in Ierland bestaat. Sommige blijven tot in de 17e eeuw bewoond. Een ‘crannogh’ is een kunstmatig eiland, waarop bewoners huizen bouwen, dieren houden en in veiligheid leven. De bodem van het meer vormt de ondergrond uit stenen, sprokkelhout, boomstammen en zelfs kano’s, die met paalwerk worden vastgezet. Dat platform wordt met aarde en zand bedekt. Daarop staan huizen met muren van teenwerk en modder, omheind door een pallisade.

Ringforten zijn het type boerderijen uit de vroegchristelijke periode – vijfde tot twaalfde eeuw –, waarvan in heel Ierland ongeveer veertigduizend bestaan. Tussen ronde aarden of stenen muren koken bewoners hun potje boven open vuren of in kuilen. Graan voor brood of pap wordt op platte stenen fijn gewreven. Potten worden gebakken, houten kommen gedraaid. Mensen uit die tijd maken prachtige kunstwerken van hun ‘Gouden Eeuw’ – de Ardagh kelk, Tara broche, Book van Kells, Derrynaflan schat en meer.

In graafschap Clare valt - naast de Cliffs of Moher - in Craggaunowen veel historisch moois te bekijken. Een middeleeuws banket in Bunratty Castle vormt een spectaculair toetje.

App. típ:

Allemachtig, Boekenweek tachtig.

"Allemachtig, 80, u kunt er wat van!"

Te gek voor woorden. 

Naar stadsschouwburg? 

Als Oeroeg, Hella Haasse's eerste boekenweekgeschenk uit 1948?

Als Kelt in een huidboot? 

Nee, ik ga als Oehoe.

Wáánzinnig. 

Beloer ik vanaf Mulisch's traptrede de 'muzenmeute van het geschreven woord'.

Wie mij niet aanstaat, pik in zijn koppige, kalende kruin.

Waanzinnige gedachte.

Bij SAM69 numero 80 spui ik tachtig gekke woorden als 'Blogdaggeschenk'.

Om in de trein te lezen.

Niet om te sporen.

Wáánzin!