(95) SAM69+, over zanger/componist Georges Moustaki

Zaterdag 21 maart 2016

Tineke en Barbara

In (72) SAM69+ van 26 februari jl. schrijf ik een lofzang op chansonniers. Het ‘Trefpunt’ in buurdorp Heiloo haalt in ‘Van Brel tot Piaf’ ook vedetten als Brassens en Moustaki voor het voetlicht. Vijftig tinten grijs vullen de zaal en genieten ingetogen.  Meezingen in de Franse taal blijft lastig, neuriën plus simple. Mijn schetsblog - cinq cents mots - trekt unieke aandacht. Een, twee, drie, vier, vijf, zes, zeven, acht, negen, Tí-ne-ke reageert spontaan.

Ken ik Tineke? Non, mais je ne regrette rien.

Zij mailt:

‘Mooi reisverhaal. Ach, doe je ook nog eens een kleine 500 woorden over Georges Moustaki? Jij schrijft zo leuk en Moustaki mag best wat bekender zijn in ons platte landje. Moustaki was een fervent wereldreiziger, dus de link met jouw blog is wat dat betreft aanwezig’.

Op zo’n vrolijk gestemde noot reageer ik positief om nader te kennismailen.

Tineke antwoordt:

‘Je mag mij, denk ik, zo ongeveer de grootste Nederlandse Moustaki-fan vinden. Altijd aan het verzamelen en ook na het overlijden van Moustaki er nog steeds mee bezig. Leuk dat je misschien een logje aan hem gaat wijden! Zoek je info, wil je video’s bekijken of alleen maar luisteren, kijk dan op mijn website http://www.moustaki.nl … Wil je meer weten, stuur me dan even een mail’.

Die Tineke, dat enthousiasme, onweerstaanbaar. Ze somt alvast een rij songtitels van haar idool op, die linkt met de wereldkaart.

‘Il faut voyager – Hiroshima – Alexandrië – Bahia - bye bye Bahia - de Shanghai à Bangkok - en méditerranée - Haïti chérie – Méditerranéen - mon Île de France - port d’Espagne – Portugal - un jupon d’Italie’.

Ik bewonder Tineke’s fraaie blogwerk, haar ‘super’-foto van Moustaki met zijn grootste fan, geschoten bij zijn concert in 2003 te Maastricht. Hoe fan kun je zijn? Tineke is heel erg fan! Zij blogt ook http://amantdusoleil.blogspot.nl/, subtitel ‘Il faut voyager’. Ik mag driemaal raden hoe zij aan die naam is gekomen. Aucune idée! Ik beloof Tineke, mij inmiddels un petit peu minder onbekend, Georges Moustaki te verwoorden. Of dat in vijfhonderd stuks lukt, weet ik niet, de chansonnier is een langer verhaal waard.

Zanger en componist Georges Moustaki, (h)eerlijke allochtoon

Bijna een halve eeuw geleden breekt Yussef (Giuseppe) Mustacchi internationaal door met het door hem zelf geschreven ‘Le métèque’, scheldwoord voor allochtoon. De Franse zanger en componist van Grieks-Joodse afkomst is veeleer bekend als Georges Moustaki, geboren op 3 mei 1934 in Alexandrië en overleden op 23 mei 2013 in Nice. Zijn ouders Nessem en Sarah komen oorspronkelijk van het Griekse eiland Korfoe. Al voor Yussefs geboorte vestigen zij zich in Egypte, waar ze in een multiculturele wijk een boekwinkel openen. Daar moet het ouderpaar verschillende talen hanteren, zoals naast Arabisch ook Italiaans, Hebreeuws en Grieks. Het echtpaar ontwikkelt belangstelling voor de Franse cultuur. Hun zoon Yussef gaat dan ook op een Franse school, waardoor hij al jong met Franse chansons in aanraking komt.

In 1951 – Yussef is zeventien - trekt Giuseppe Mustacchi naar Parijs. Zijn dagelijkse baguette verdient hij als barkeeper en journalist. Hij komt de Franse chansonnier Georges Brassens tegen, die hem zozeer prikkelt, dat hij zijn naam verandert in Georges Moustaki. Zijn nieuwe voornaam (met s aan het eind) is een bewuste hommage aan Brassens. De nog jonge Griek begint ook chansons te schrijven en mag dat doen voor grootheden als Barbara, France Gall, Françoise Hardy en Yves Montand. Met de veel oudere Édith Piaf heeft hij korte tijd een verhouding. Hij (25) schrijft in 1959 de grote hit ‘Milord’ voor haar (40).

Bijna tien jaar later, in 1968, breekt Moustaki als zanger internationaal zelf door met zijn eigenhandig geschreven ‘Le Métèque’. Vervolgens neemt hij legio bekende liederen op, niet alleen in het Frans, ook in het Italiaans, Hebreeuws, Grieks, Engels, Spaans en Jiddisch. Hij geeft in januari 1970 zijn eerste grote concert in Bobino, het muziektheater in het Parijse Montparnasse. Talloze optredens in vele landen volgen. In 1982 maakt hij een plaat met de Nederlandse folkgroep Flairck. Moustaki’s slotalbum – Solitaire - dateert van 2008.

Zijn laatste optreden – Moustaki kampt met zijn gezondheid - vindt op 8 januari 2009 in Barcelona plaats. Hij vertelt zijn publiek niet zeker te zijn of hij zijn concert kan volbrengen.

Georges Moustaki overlijdt op 79-jarige leeftijd. Hij ligt begraven op Cimetière du Père-Lachaise, de beroemde begraafplaats in Parijs. Hij laat een in 1956 geboren dochter Pia na.

Hoeveel meer woorden zal ik nog bijeen vergaren over de eenvoudige persoon, die Georges Moustaki heet, om zijn vurige aanhangster Tineke een plezier te doen? Inclusief de volgende zijn het vijfhonderd stuks. Dat hij in zijn leven naast componeren van filmmuziek ook schrijft, schildert en tekent. Dat verschillende etiketten als naturel, levendig, amusant, pikant op hem van toepassing zijn. Dat hij erop kickt om Frankrijk per motor te doorkruisen, om zijn vrienden op te zoeken, op nieuws te jagen en om overal zijn ‘permanente rebellie’ te bezingen.

Ik ga ermee stoppen en verwijs liefhebbers naar het internet met Tineke’s blogs als priorité.

Barbara brengt Georges Moustaki een keer in vervoering. Haar tedere woorden “Moustaki is mijn tendresse” verleg ik naar Tineke’s gevoelens voor deze geweldige allochtone chansonnier.