Naar Brazilië, een leerzame omweg

23 oktober 2016 - São Paulo, Brazilië

Voor het eerst betreden wij binnenkort het Latijns-Amerikaanse continent. Ondergaan we er de cultuurschok van ons leven, eentje van pracht en praal tegenover die van armoede? Al komen we niet in Buenos Aires, niet in Santos, de beroemdheden Pelé en Maradona lopen we vast tegen het lijf. Figuurlijk kunnen we om geen van beiden heen, om ‘Pluisje’ zeker niet, om Pelé evenmin.

Onze eerste stap raakt de betonnen jungle São Paulo. Met een gids ontdekken we het Japanse district in de stad, die op Japan na het grootste aantal Japanse inwoners herbergt. Toppers zijn verder het historische centrum, de markt met groenten en fruit waar we nog nooit van hebben gehoord, kathedraal Sé en Mirante do Vale, met 170 meter het hoogste gebouw van Brazilië.

Ik word geattendeerd op Lisa St. Aubin de Terán, in Londen geboren schrijfster die op haar zestiende trouwde, aan haar vierde huwelijk toe is, zeven jaar een avocado- en suikerrietplantage in Venezuela bestierde en meer dan zeven romans, een verhalen- en poëziebundel en memoires schreef. Ik neem de verhalenbundel ‘De mooiste treinreizen van de wereld’ erbij en herlees Lisa’s verhaal ‘Van Santos naar Santa Cruz’. Boeiende beschrijving van een treinreis door Brazilië, al was het maar door de zin dat ‘… elke Braziliaan in zijn hart eerbied voor Santos voelt …’.

Santos is nog altijd de plaats waar de koning van het voetbal onder bijnaam Pelé werd geboren. Zijn echte naam - Edson Arantes do Nascimento - ken ik uit mijn hoofd. De ambassadeur voor de Olympische Zomerspelen 2016 van zijn land viert uitgerekend vandaag zijn 76-ste verjaardag. Als zeventienjarige al wordt hij wereldkampioen voetbal met Brazilië. Hij maakt in zijn hele carrière 1208 doelpunten, alleen al daarom is hij de beste aller tijden.

Waar wij per vliegtuig arriveren, landt Lisa per trein in São Paulo. Haar impressies:

… São Paulo is B-film, summum van lelijkheid. Toen in de zestiende eeuw een groep jezuïten São Paulo stichtte, hadden ze geen flauw vermoeden wat een stedelijke chaos zij ontketenden. De rit vanaf station Estação da Luz naar mijn hotel geeft me het gevoel alsof ik in kringetjes door voorsteden van de hel rijd, door een benauwend grijze, betonnen tunnel die oprijst en neerhurkt in een warrig doolhof.

Hoe negatief je verwachtingen ook, in São Paulo is het altijd erger; elke keer als ik denk dat ik de somberste, minst aantrekkelijke straat heb gezien die kan bestaan, komt er eentje die nog erger, nog smeriger is …

Trotter Brazilië over São Paulo:

… Als je van wereldsteden houdt, zul je ook dol zijn op São Paulo met wolkenkrabbers zover het oog reikt … Loop eens langs Rua Oscar Freire en je waant je in Parijs … Zoals in elke Latijns-Amerikaanse stad vind je er de meest buitensporige rijkdom naast de meest tenhemelschreiende armoede. Maar anders dan in Rio zijn hier geen favela’s. De outcasts zitten buiten de stad …

Wij gaan onze waarheid in schrijver Jan Brokken’s woorden ontdekken: Reizen is, mét luisteren en lezen, de kortste en de leerzaamste omweg naar jezelf.

1 Reactie

  1. Marijke:
    24 oktober 2016
    Iemands impressies blijven hoe dan ook interpretaties, ongeacht de context. Mensen: boeiend! Jullie zullen razend benieuwd zijn naar de eígen bevindingen en wie weet zeggen ook die meer van jullie zelf dan van Sâo Paulo? Uitgerust aan het stadsschoon cq -lelijks beginnen of juist jetlaggerig (de context) zou trouwens toch een subjectief rolletje kunnen spelen bij die bevindingen. Ben benieuwd!