Eindelijk Indonesië, op Javaanse bodem

Onze reis in Indonesië begint na landing van het Singapore-Airlines-toestel op de internationale luchthaven ‘Soekarno-Hatta’ in hoofdstad Jakarta. Eindelijk bevinden we ons in de ‘Gordel van Smaragd’, waar wij door lange reistijd en tropische temperaturen lang tegen hebben aangehikt. Deze bijster bijzondere bestemming doet mij, mede door historische banden met óns geboorteland, waaronder specerijenhandel, denken aan de geuren uit de keuken van huize Huguenin aan Loosdrechts Van der Helstlaan, woonstee die ik in mijn tienerjaren frequenteer. De lieflijke vrouw des huizes vergeet ik nooit. Moeder Huguenin biedt immer ongekende gastvrijheid, de pannen met eten zie ik nog steeds, pruttelend op het fornuis, voor mijn ogen. Net als dochter Joke is moeders een enorme fan van de blanke Belanda die ik ben. Haar zoon Reggy, net zo kwikzilverig rap als Simon Tahamata, is mijn voetbalmaatje. Ik zie hem elk moment van de dag een kippenpootje uit een van de pannen lichten. Wij kunnen op groen, hard gras met elkaar lezen en schrijven, dat wil zeggen met bal en voetenwerk. Niet voor niets luidt - naar ik pas veel later van hem heb begrepen - zijn bijnaam ‘Hamatata’.

Sinds die jeugdjaren is mijn belangstelling voor de voormalige kolonie meer dan een halve eeuw blijven bestaan, al kwam ik er ondanks vele reizen over de aardkloot nooit. Als ik mij goed herinner slechts één keer een korte tussenstop op weg naar down under, samen met Erna. Deze keer is het echter raak. Na een tussenstop in Singapore - wat een airport-accommodatie aan winkels, restaurants etc. - gaan wij Java, Bali en Lombok verkennen, met als toetje Gili Air. Geweldig vooruitzicht, want wij permitteren ons de koloniale luxe van reizen met privé-gids en privé-chauffeur in een privé-auto, afgewisseld door twee treinreizen op Java. Het wordt heftig zwaar, door vochtige warmte, vroege wake-up-calls en reusachtige afstanden te midden van hectische verkeerscongesties. Niettemin, achterover leunend in een airconditioned vervoermiddel en naar buiten kijkend, lijkt het of een documentaire aan ons gezichtsveld voorbijtrekt. Kleuren, mensen, vooral Japanse auto’s, scootertjes en brommers, warongs, winkeltjes, stalletjes, de wirwar is gigantisch imposant. Niet te vergeten, de onvergetelijke tropische natuur met zijn vele groen, vele vruchten en … onmetelijk vele rijstvelden, waar je met grote bewondering en respect naar de ploeterende mens kijkt. Wat ’n land, wat ’n volk.

Die imposante indrukken beginnen al bij aankomst. Vooraf hebben we geen geld gewisseld, we gaan ervan uit dat bij aankomst een ATM-machine aanwezig is. Onze gids geeft onmiddellijk veel vertrouwen, weet op al onze vragen het antwoord. Ik ben blij met mijn rugzak, want bij de automaat moet ik kiezen uit een dubbeldikke stapel van 50.000-briefjes of een enkelvoudig pak van 100.000-tjes. Hoewel het roepia’s betreft, voel ik mij toch miljonair. Erna laat dat gevoel van harte aan mij over, want als je een beetje rijkdom wilt behouden, moet je bij je uitgaven geen rekenfoutje maken. Briefjes met drie, vier of vijf nullen lijken voor een leek immers aardig op elkaar.

Wij hebben bewust voor een bezoek aan de drie genoemde eilanden gekozen, wetend dat het in menig opzicht tegenpolen zijn. Meteen vallen we met onze neus in de boter op het dichtbevolkte Java, dat het culturele en economische centrum van het land is. Hier woont ook het grootste aantal van zo’n 260 miljoen Indonesiërs in totaal, en hier zijn ze bijna allemaal moslim. Als we het eiland van west naar oost hebben verkend, gaan we per ferry naar buitenbeentje Bali met een door het hindoeïsme geïnspireerde cultuur, die sterk van de rest van Indonesië verschilt. Van Lombok weten we dat daar voornamelijk Sasaks wonen, de oorspronkelijke bevolking die voor een gedeelte nog een vorm van de islam aanhangt die alleen op dit eiland voorkomt.

We gaan drie à vier van meer dan dertienduizend eilanden in het ‘rijk van Insulinde’ beleven. Op het zuidelijk halfrond, net onder de evenaar. Dat wordt een warme kluif.