Lapland, mysterieuze rafel van Europa (4)

Al vele eeuwen bewonen Lappen de noordelijkste streken van Europa, verspreid over een gebied dat zich van de Atlantische kust van Noorwegen tot Witte Zee en van Noordelijke IJszee tot ver beneden de poolcirkel uitstrekt. Volgens wijd verbreide theorie hebben Lappen en Finnen ooit in hetzelfde gebied in Azië gewoond. Lappen zouden een lange trek zijn begonnen naar Finland en Scandinavië, waar zij vóór de Finnen arriveerden. Anderen gaan ervan uit dat Lappen altijd in hun huidige vaderland hebben gewoond. Nu ik het woord Lappen weer hanteer, besef ik opnieuw dat het eigenlijk de aanduiding Samí moet zijn. Verdeeld over Noorwegen, Finland en Zweden bestaat deze bevolkingsgroep uit circa zestigduizend mensen.

De geschiedenis van de Samí-cultuur gaat meer dan tweeduizend jaar terug. De geboorteplaats ligt vlakbij ons hotel. Als we na een korte rit de Noorse grens zouden oversteken, zijn we in Samí-dorp Kautokeino. Hier kopen bewoners zelf zilveren sieraden bij ‘Juhis Silvergallery’. Een groepsreis is geen heuse groepsreis als de gidsen niet pogen om liefhebbers voor excursies te strikken. Kautokeino bezoeken is een kans, die wij aan ons voorbij laten gaan. Indonesië liet ons al eens voldoende zilversmeden zien. Wij geven de voorkeur aan een wandeling naar de dorpswinkel van Hetta en naar het bijzondere kerkje vlakbij. Zwijgende Finnen als zilver, mocht eentje spreken, is hij uitblinker in goud! Finse landsaard straalt in ieder geval de glans van enorme rust uit.

Het programma heeft ons ingedeeld bij de middagrit van een uurtje of twee op de sneeuwscooter. ‘Snow-mobile-safari’ geheten. Scooters staan keurig op tijd in het gelid, berijders flink ingepakt in over(v)all-pakken en valhelmen. Het tracé loopt over het bevroren meer en door het dik besneeuwde bos. De tussenstop onderweg voorziet in warme bessensap en biscuits, aldus twee begeleiders, waarvan na instructies eentje voorop escorteert, de ander achteraan de rij van scooters sluit. Behalve als we een autoweg(getje) moeten oversteken. Dan komt de achterste gids aangestoven om mee als verkeersbrigadier te fungeren. Samenwerking tussen gids Peter en gids Anders in optima forma, zonder dat in velden of wegen een auto in zicht is. Zekerheid kent geen tijd, garanties zijn voor de toekomst.

Het deel Lapland binnen de grenzen van Noorwegen, Zweden en Finland boven de poolcirkel beslaat bijna 260.000 vierkante kilometer. Bergen, meren, bossen, moerassen en toendra-achtige hooglanden vormen de grootste wildernis van West-Europa. Het moeilijke oerlandschap om doorheen te trekken kan zelfs gevaarlijk zijn. Wij beperken de kans op problemen in ons bezoek aan dit winterse landschap, in het besef dat februari met temperaturen van tien tot twintig graden vorst de koudste maand is. We hebben ons met aangepaste kledij gewapend en onze handtekening onder de schriftelijke voorwaarden voor de tocht moeten plaatsen. Rijbewijs, ouder dan 18 jaar en - heel streng voorschrift in Finland - géén alcohol gebruikt. De controle valt mee, de blaastest blijft uit. Of iedereen zich, na de lunch, aan alle voorwaarden heeft gehouden? Wij in ieder geval wel, vooral ook dankzij de toegangsprijs tot alcoholica.