PS kraakt een voet(bal)noot (13)

De samba bepaalt in Rio de Janeiro het levensritme, voetbal levert de bezieling. Door heel Rio bestaan sambascholen, vooral in de grote volkswijken. Sommige scholen zijn door reputatie en legendarische sambavertolkers de lieveling van de cariocas. Mangueira is de oudste school, eind jaren twintig van de vorige eeuw ontstaan in de buurt achter treinstation Central do Brasil. De clubkleuren roze en groen zijn even populair als die van de grote voetbalclubs.

Heel Rio ademt ook voetbal. De nationale ploeg - seleção - is geliefd bij alle Brazilianen. De ploeg heeft haar vaste basis in de bergen boven Rio. De stranden van de stad zijn avond aan avond strijdtoneel van plaatselijke balvirtuozen. ’s Zomers wordt tot diep in de nacht bij kunstlicht gevoetbald, meestal voor de lol, soms in officiële competities. Het strand is de etalage, in wijken, op straat, schoolplein en trapveldjes in de stad wordt het spelletje ook gespeeld. Voetbal is bindmiddel en brengt verbroedering tussen alle lagen van de samenleving. De band met hun team geeft de armsten een identiteit. Hun club betekent alles, bekende voetballers zijn hun helden.

In Rio de Janeiro zijn vier grote, historische verenigingen: Flamengo, Fluminense, Vasco da Gama, Botafogo. Fluminense is in 1902 opgericht door een carioca met Engels bloed. Het was vroeger de club van de blanke middenklasse, nu nog steeds een beetje bestemd voor de gegoede klasse. Het eigen stadion staat in Laranjeiras, woonwijk met sinaasappelplantages. De meeste wedstrijden speelt Fluminense in Maracanã.

Flamengo is in 1911 uit Fluminense ontstaan. Ontevreden spelers vormden een eigen team. ‘Fla’ is veel meer dan ‘Flu’ de club van de zwarte carioca, de clubmascotte is een zwarte gier. Het stadion staat in de groene wijk Gāvea, waar welgestelde cariocas wonen. Omdat de thuisbasis veel te klein is, speelt ook Flamengo vaak in Maracanã. In de jaren dertig van de vorige eeuw was ‘Fla’ de populairste club van Brazilië, mede dankzij Leônidas da Silva, toentertijd de grootste sporter in het land. Op het WK 1938 in Frankrijk werd hij tot beste speler uitgeroepen. Andere grootheid in het shirt van Flamengo was Arthur Antunes Coimbra - aka Zico -, een van de beste Braziliaanse voetballers aller tijden, hoewel hij nooit de wereldbeker met Brazilië won. Het Engelse voetbaltijdschrift ‘World Soccer’ verkoos de ‘witte Pele’ in 1983 tot ‘Wereldvoetballer van het jaar’.

De club die voor doorbraak van gemengde teams zorgde, was Club de Regatas Vasco da Gama, genoemd naar de beroemde Portugese ontdekkingsreiziger, in 1898 door Portugese immigranten als roeivereniging opgericht. Voetbalclub Vasco da Gama speelt in zijn eigen stadion, het monumentale Estádio São Januário, met plaats voor dertigduizend toeschouwers. Het kwam in 1929 gereed, toen als een van de grootste ter wereld. Soms speelt de club in Maracanã, vooral stadsderby’s. Grootste rivaal is stadgenoot CR Flamengo, de wedstrijd staat dan als ‘Clássico dos Milhões’ bekend. De derby bij Fluminense wordt ‘Clássico dos Gigantes' genoemd. Vroeger had Vasco da Gama hevige rivaliteit met America. Die onderlinge strijd - ‘Clássico da Paz’ - heeft aan belang verloren, America is geen topclub meer.

(wordt vervolgd)