Wandelen over het Eiland van Dordrecht (1)

Met de maand mei in aantocht zoeken wij weer eens een bestemming voor een dagwandeling. Ons gepassioneerde oog als eilandliefhebber valt op een NS-wandeling naar het Eiland van Dordrecht. Dit eiland in de provincie Zuid-Holland, in tweeën gedeeld door het Wantij en omringd door Beneden-Merwede, Nieuwe Merwede, Hollands Diep, Dordtsche Kil en Oude Maas, biedt plek aan de stad Dordrecht. Ten noordoosten ligt de Sliedrechtse Biesbosch en in het zuidoosten de Dordtsche Biesbosch, beide onderdeel van nationaal park ‘De Biesbosch’.

Onze wandeling start bij NS-station Dordrecht Stadspolders, om na zo’n tien kilometer bij NS-station Dordrecht te eindigen. Steeds proberen we het water binnen handbereik te houden: grote rivieren, smalle grachten, havens met oude zeilschepen, hypermoderne jachten en natuurlijk de Waterbus. De route leidt ons eerst door groene plantsoenen en langs de rivier het Wantij. Dit Dordtse Wantij, verbinding tussen Beneden- en Nieuwe Merwede, dankt haar naam aan de grote getijdeverschillen van vroeger. Bij opkomend water botsten vloedstromen van beide Merwedes tegen elkaar. Deze ‘wantijen’ (wan = verkeerd) op het binnenwater verdwenen met de aanleg van de Deltawerken. 

Via slingerende paadjes in het Wantijpark bereiken we Villa Augustus, waar we voor een hapje en drankje kunnen aanleggen. De voormalige watertoren is omgetoverd tot hotel-restaurant. Zouden we er overnachten, konden we van een adembenemend uitzicht op de rivieren en de anderhalve hectare grote moestuin genieten. Een zekerheid is het panorama vanaf de Merwedekade, waar Merwede, Oude Maas en Noord samenstromen: hier is het drukst bevaren kruispunt van rivieren in geheel Europa! 

Het Eiland van Dordrecht is tijdens de Sint-Elisabethsvloed ontstaan, watersnoodramp in de nacht van 18 op 19 november 1421 in de graafschappen Zeeland en Holland. Op de naamdag van Sint-Elisabeth vielen ongeveer tweeduizend doden. Deze ramp is door bijzonder zware noordwesterstorm, gevolgd door zeer hoge stormvloed veroorzaakt. Van  springvloed, zoals bij de watersnoodramp van 1953, was toen geen sprake. De vloed was waarschijnlijk niet eens zo hoog, maar door de Hoekse en Kabeljauwse twisten was het dijkonderhoud verwaarloosd. Hierdoor braken dijken door, waardoor zeewater uit het westen en rivierwater uit het oosten het land overstroomden en grote verwoestingen in Zeeland en Holland aanrichtten.

Door mythevorming liep het aantal slachtoffers in de loop van de tijd op tot wel honderdduizend. Reëlere ramingen geven aan dat mogelijk ongeveer tweeduizend mensen de dood vonden. Naar schatting werden zo’n dertig dorpen door de vloed verwoest, waarvan enkele zijn teruggevonden, zoals Houweningen. De stad Sliedrecht, destijds aan de zuidelijke oever van de Merwede gelegen, viel geheel aan de vloed ten prooi, maar is nadien aan de noordelijke kant herbouwd. De elkaar in Hoekse en Kabeljauwse twisten bestrijdende steden Geertruidenberg en Dordrecht werden door de vloed gescheiden.

Een hardnekkig misverstand is dat de Biesbosch door de stormvloed in één nacht is ontstaan. Weliswaar braken tijdens de Sint-Elisabethsvloed de dijken van de toenmalige Grote Waard door, maar het duurde nog enige tientallen jaren voor het gehele gebied onder water stond en de Biesbosch met zijn kreken en riet werd gevormd.   

(wordt vervolgd)