Wandelen over het Eiland van Dordrecht (2)

17 april 2019 - Dordrecht, Nederland

Vóór het ontstaan van het ‘Eiland van Dordrecht’ ligt de stad Dordrecht in de Groote of Hollandsche Waard. Het eiland is eeuwenlang een lappendeken van ambachten, polders, heerlijkheden, buitenplaatsen, gehuchten, dorpen en de stad. Dordrecht wordt voor het eerst rond 1120 vermeld, aangeduid als ‘Thuredrith’, hetgeen ‘doorwaadbare plaats in de Thure’ betekent. De plek te midden van veenmoerassen ontstaat aan het riviertje de Thure, zijtak van rivier de Dubbel. In de loop van de tijd verandert de naam via Thuredrech in Dordrecht. In 1220 bevestigt de Hollandse graaf Willem I de stadsrechten.

Dordrecht ontwikkelt zich in de middeleeuwen door haar strategische ligging en het verkrijgen van stapelrecht tot belangrijke handelsstad. Het is dan een van de zes grote steden van Holland. De binnenstad herinnert nog altijd aan dit rijke verleden van vooral handel in wijn, hout en graan. Van de oorspronkelijke dertien stadspoorten van het ommuurde Dordrecht zijn alleen de Groothoofdspoort en de Catharijnepoort nog over. In onze wandeling staan we stil bij de Groothoofdspoort. We laten het renaissance-uiterlijk van de van oorsprong gotische gewelven uit de 14e en 15e eeuw op ons inwerken. Dat uiterlijk dateert van een verbouwing in 1618, terwijl de kap bij een verbouwing in 1692 door de huidige koepel is vervangen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is om het Eiland van Dordrecht stevig gevochten. Wie de verschillende bruggen in handen heeft, beschikt immers over toegang tot het gebied. Wanneer Duitsland op 10 mei 1940 ons land binnenvalt, landt het in de vroege ochtend met een eenheid van zo’n 1.250 parachutisten bij Zwijndrecht, Dordrecht, Tweede Tol, Willemsdorp en Moerdijk. Zij proberen bruggen over de Oude Maas bij Dordrecht en de Moerdijkbruggen in bezit te nemen. Vanuit het Duitse hoofdkwartier in Tweede Tol vechten de Duitsers vier dagen lang een verbitterde strijd om het gehele eiland en de stad Dordrecht te veroveren. In de late middag van 13 mei 1940 ontruimen Nederlandse troepen het eiland, want een Duitse hoofdmacht is via Moerdijk- en Oude Maasbruggen naar Rotterdam doorgestoten.

Op het eiland zijn nog veel Nederlandse kazematten en een enkele Duitse bunker uit de bezettingstijd te vinden. Tweede Tol is een gehucht dat slechts uit een paar huizen en een 19e-eeuwse kerk bestaat. Tot 2003 stond er nog een schooltje. De kerk dient vooral voor de bewoners van boerderijen die elders op het Eiland van Dordrecht staan.

Met bijna 120.000 inwoners is Dordrecht de vijfde gemeente van de provincie Zuid-Holland. De bewoners noemen hun stad, op de plaats waar de Merwede zich in de Noord en de Oude Maas splitst, veelal Dordt. De gemeente Dordrecht omvat het gehele Eiland van Dordrecht, dat nog altijd wordt ontsloten door bruggen (Moerdijkbrug, Papendrechtsebrug) en tunnels (Drechttunnel, Kiltunnel). 

Wij nemen lopend delen van de Dordrechtse geschiedenis als oudste stad van Holland tot ons. Wellicht hebben we tijd om in het in 1842 gestichte Dordrechts Museum, een van de oudste musea van ons land, de collectie Nederlandse schilderijen te bekijken. Daarna naar NS-station Dordrecht om tijdig de trein te nemen.

1 Reactie

  1. Marijke:
    18 april 2019
    Dordt in één dag haal je niet, tenzij je genoegen neemt met ook globale indrukken. En ook die zijn alleszins de moeite waard (ervaringsgegeven), het is mooi toeven in die door rivieren omringde oude stad.