(465) SAM70+, over de alwetende, almachtige planetoïde Johan Cruijff

Vrijdag 25 maart 2016

Als voetballertje en als Amsterdammertje kan ik niet om hem heen. Gisteren overleed, ook tot mijn verdriet, de grootste Nederlandse voetballer aller tijden. Hij was één van de vijf allergrootste spelers ter wereld. Lionel Messi dribbelt nog wekelijks rond, Diego Maradonna doet dat op zijn manier en Pelé (Edson Arantes do Nascimento) ook. Na Alfredo di Stefano (88) is Johan Cruijff (68) nu ook niet meer. De Amsterdammer uit Betondorp is te vroeg en te jong heengegaan.

Op 25 april 2012 werd ‘Cruijffie’ 65 jaar. Als generatiegenoot ben ik oud genoeg om hem in De Meer en het Olympisch Stadion te hebben zien spelen. Ik herkende mezelf in hem, verbeeldde mij (bijna) net zo goed te zijn. Wie wilde er nu geen Jopie Cruijff zijn? 

In april 2012 stuurde ik een tekst in naar voetbaltijdschrift Hard gras. Mijn verhaal gewijd aan Johan Cruijff kwam in de rubriek Lezerspost van nummer 83. Om JC ook in deze blog in herinnering te houden, neem ik een deel van het aan hem gewijde artikel over.

‘De intelligentie van sportmensen zit in hun rechter hersenhelft. Johan Cruijff, alias JC Super Star, poneerde deze stelling bij Pauw & Witteman. “Voetballers zijn Creatieve Jongens”, verklaarde het fenomeen met vele titels en onderscheidingen op zijn conto. Hij was zich er niet van bewust dat in deze uitleg zijn overbekende initialen terugkwamen, zij het in omgekeerde volgorde.

Ik vraag mij af of voetballers die over een goed linkerbeen beschikken nóg intelligenter zijn. De man, die even gemakkelijk met zijn linker als met zijn rechter been schoot, is ook het genie dat graag het conflictmodel hanteert, zo is menigmaal gebleken. Hij is een orakel dat de wijsheid in pacht meent te hebben. Voetbalwijsheid, op grond waarvan hij geen tegenspraak duldt. Voetbal als zijn religie. Komt dat misschien door die initialen? JC is immers te herleiden tot Jezus Christus, een naam die ook vaak als vloek wordt gehanteerd …

… Niet alleen in Betondorp, ook in Enschede kwam een JC ter wereld. Zijn boek ‘Ik, Jan Cremer’ verscheen in 1964. Deze JC was ook zo’n lefgozer met talent, zo’n enfant terrible, maar dan van de Nederlandse beeldende kunst en literatuur, net als ‘Jopie’ ook buiten Nederland hooglijk gewaardeerd. “Rembrandt? Wie is dat? Ik heb geen verstand van sport!” is als stekelig statement aan Jan Cremer toe te schrijven. Niet voor niets werden voetbalvandalen beschuldigd van Cremerisme …

… Uit ons eigen land is daar dichter Bloem, voorletters JC, in dit verband dus niet helemaal een echte. En dat is maar goed ook, want op zijn graf staat geschreven: ‘Voorbij, voorbij, o en goed voorbij’. Laat de enige échte JC het maar niet lezen …’

Hij kan het - helaas - niet meer lezen, voor zover hij al een lezer was. Toch wil ik de laatste strofe (van JC Bloem) uit mijn Hard gras-verhaal aan voetbalheld ‘Cruijffie’ opdragen:

‘Niet te verzoenen is het leven, ten einde is dit wellicht nog ’t meest te kunnen zeggen:

het is even, tussen twee stilten luid geweest.’