Intiem Bahiapaleis, ascetische Medersa

In de Marokkaanse geschiedenis hield het koninklijk huis hof in Fes, Meknès, Rabat en Marrakech. Het eerste koninklijk paleis is in de 12-e eeuw ten zuiden van Jemaa al Fna gebouwd, het staat er nog. M6, de huidige koning Mohammed VI, laat voor zichzelf een kleiner paleis bouwen, buiten Bab Agnaou, ook wel ‘Poort van de Gnawa’. Deze mooie toegangspoort tot de kashba is overigens hoognodig aan restauratie toe.

‘Palais de la Bahia’ (bahia betekent briljant) fungeert vaak als filmdecor. Het Moorse paleis is aan het eind van de 19-e eeuw door een machtige grootvizier neergezet, grootste in die tijd, hoogtepunt van oriëntaalse pracht. Nu zijn alle ruimten ongemeubileerd. Bij een bezoek kunnen wij een zevental betreden om ons een idee te vormen van de luxe in het tijdperk dat het paleis was bewoond. Ons verdiepen in details doen we zeker en vast. Van gesneden houten plafonds, kleurig beschilderde houten portalen, met zellingen geglazuurde keramiektegels, versierde muren tot met marmer beklede binnenplaatsen. De paleisbinnenplaats van vijftig bij dertig meter wordt door 52 houten galerijen omgeven. Deze cour d’honneur is in de jaren 1898 en1899 aangelegd, omgerekend een galerij per veertien dagen.

De Franse schrijver Claude Ollier (1922-2014) - zijn roman ‘La mise en scène’ wint in 1958 de eerste Prix Médicis - schrijft in zijn ‘Marrakch Medine', waarvoor hij in 1980 de Prix France Culture ontvangt, over lange rijen kamers die in alle richtingen uitwaaieren:

‘ … Tussen blinde muren ingesloten intimiteit, elk binnendringen vanuit de overbevolkte straat wordt tegengehouden door kleine deuren, die men nooit helemaal, maar altijd op een kiertje opent, en die voorzien zijn van zware sloten …’

Vertaald overnemen van dit citaat benauwt mij niet voor opnieuw een beschuldiging van plagiaat. Ik heb immers schrijver en boektitel vermeld. Of zou jvd het weer wagen om mij vvd onheus te bejegenen, dit keer omdat ik de úitgever niet heb genoemd?

VAN (als oesters gesloten) DEUREN (zelfs geen kiertje) MOET IK HET NIET HEBBEN.

Ik hoop maar dat wij in de gigantische sliert van galerijen niet zoek raken.

Mét gids raken we in Marrakech de weg echt niet kwijt. Hij brengt ons in ieder geval naar het misschien wel mooiste gebouw ‘Medersa Ben Youssef’, dat achter een onopvallende gevel schuilt gaat. Deze oude religieuze school - ook voor niet-moslims toegankelijk - herbergt schitterende decoraties. Het gebouw is in 1565 ge- en later in de 16-e eeuw herbouwd. We kunnen ons hier aan alle mooie details, kenmerkend voor de gouden eeuw van de Marokkaanse architectuur, verwonderen, Erna voorop.

Op twee verdiepingen rond de centrale binnenplaats liggen 132 piepkleine cellen voor studenten uit moslimlanden. Novicen bestudeerden de Koran en discussieerden met de imam. Twee studiecellen op de eerste etage zijn nog met sober meubilair uit het verleden ingericht. In verbeelding huur ik een kamertje met slaapmat, eetgerei, ganzenveer en inktpot om de ascetische principes van het studentenleven te beproeven. Helaas kom ik erachter dat de Medersa in 1960 buiten gebruik is gesteld. Met de imam zal ik dus niet kunnen debatteren. Dommage.