(161) SAM69+, over de wijnvelden van La Geria

Dinsdag 26 mei 2015

Bouwkunst zonder bouwmeesters

Wanneer je Lanzarote bezoekt en een goed glas wijn aan de lippen zet, kom je erachter hoe heerlijk de wijnen van dit eiland smaken. De vulkanische bodem en de koperen ploert bieden ideale omstandigheden voor de smaakvolle Malvasia druif. Deze druiven worden geteeld in wijngebied La Geria, een uniek landschap en sinds 1994 beschermd natuurgebied. Het gebied kent een lange historie. Een enorme vulkaanuitbarsting tussen 1730 en 1736 bedekt een derde van het eiland met een dikke laag lava en as. Na jaren worstelen leren de bewoners om de grond te bewerken en weer een bestaan op te bouwen.

De wijnvelden van La Geria zijn oogstrelend. Iedere druivenrank heeft zijn eigen kuiltje met vulkanische korrels. Daaromheen staat een met de handen gebouwd muurtje van lavastenen als bescherming tegen de voortdurend waaiende wind. Het gebied loopt echter gevaar, want de authentieke, arbeidsintensieve wijnbouw is niet rendabel. Boeren verlaten hun land en de grond blijft verwaarloosd achter. Pogingen worden ondernomen om het cultureel erfgoed van de traditionele wijnbouw te behouden.

Hoe gaat deze wijnteelt in zijn werk? De boeren maken kuilen, waarin de wijnranken worden geplant. Zij vullen de kuil met ‘picon’, kleine lavasteentjes, die vocht goed kunnen vasthouden. Op het droge Lanzarote is dat zeer belangrijk. Om de wijnranken te beschermen tegen de constante wind plaatsen ze halve cirkels van grote lavastenen. Het landschap van La Geria is daardoor bijzonder: ruim tienduizend kuilen en muurtjes. De productie bedraagt 1,9 miljoen flessen wijn per jaar.

Het huidige probleem van de arbeidsintensieve teelt is dat de wijnproductie niet met machines kan worden uitgevoerd. Elke rank wordt apart geplant en de boer moet vervolgens continu elke kuil handmatig schoonhouden. Steeds vaker verwijderen zij oude planten, waarna moderne ondernemers lange rijen ranken planten. Hierdoor verandert het landschap, mede omdat een derde van het land niet meer wordt gecultiveerd. De boeren laten hun land dan verwaarloosd achter.

De traditionele wijnbouw verbruikt door de vochtvasthoudende lavasteentjes minder water dan de moderne manier van werken. Hierbij zijn de wijnranken overgeleverd aan de wind en is er veel meer irrigatie nodig. En dat terwijl Lanzarote slechts zestien regendagen per jaar heeft. Het lijkt een doemscenario voor La Geria, waar het cultureel erfgoed langzaam verdwijnt.

Toch zijn er initiatieven, die de handen ineenslaan om er iets tegen te doen. Bestaande wijngaarden omzetten in productieve, en introductie van ecologische druiventeelt, dus zonder chemische bestrijdingsmiddelen. Dit jaar wordt al 75.000 vierkante meter velden in ecologische wijnbouw omgezet. Nog eens zo’n 50.000 braakliggende vierkante meter wordt schoongemaakt en met compost bewerkt om het vruchtbaar en productief te krijgen. Het project creëert ook bijzondere werkgelegenheid. Niet alleen experts en engineers raken aan de arbeid, ook mensen met een beperking krijgen toegang om aan de slag te gaan. Een tiental medewerkers met lichamelijke beperking is al ingeschakeld om het land op te ruimen, druivenranken te herplaatsen en stenen muurtjes opnieuw op te bouwen.

Het verschil wordt opnieuw gemaakt. Wij proeven van de heerlijke, exclusieve La Geria-wijn.