(308) SAM69+, over bomen over hofjes

Dinsdag 20 oktober 2015

Herengracht, Herenstraat

Herfstvakantie, maandagochtend half tien, Amsterdam Centraal Station. Ik stap ‘Café-Brasserie eerste klas’ binnen. Terzijde zit E., waarmee ik een stadse wandelafspraak heb. Amsterdam ontwaakt. Wie aan Amsterdam denkt, ziet onmiddellijk horden fietsers die kriskras door de stad kruisen. Wij willen in alle rust, op ons gemak langs hofjes en bijzondere bomen wandelen. Eerst even bijkomen, beetje bijbomen, noem het een boom opzetten. Daarna zigzaggen over de speelplaats van de Gouden eeuw.

Waar de VOC werd opgericht, is E. mijn gids. Zij plant een tocht vol ideeën, ik heb geen enkel bezwaar. Wij hoeven niet zo nodig over Damrak naar Dam met reuzenrad, met Madame Tussaud. De trein vervoert stoorzenders genoeg, meer rijen kunnen ons wat. We dribbelen niet met de meute mee langs de eerste beurs ter wereld, waar toentertijd het geld binnenstroomde. We gaan wel eerst nog even langs een voormalig hoofdstedelijk koffiehuis, dat nu ‘Loetje’ heet.

E. helpt me over de drukke drempel. ‘Loetje Centraal’ is de achtste vestiging van Loetje, naast bijvoorbeeld Loetje aan ’t IJ, Loetje aan de Amstel en Loetje Bergen. Loetje Centraal zit in het fraaie pand van voorheen het ‘Noord-Zuid Hollandsch Koffiehuis’, aan het stationsplein in hartje Amsterdam. Het biedt uitzicht op het bruisende centrum van de hoofdstad, met in de entreehal de massaal bezochte VVV. We gaan voor opnieuw een koffie om bij daglicht - ‘1e klas perron Café’  is tamelijk donker - de plattegrond van de halfcirkelvormige grachtenringen in de bocht van de Amstel en het IJ nader te bekijken. Hoewel de bediening ons laat zitten - jammer dan - stippelen we E.’s plannen aan. H. voor Hofjes en B. voor Bomen. Hoeveel natuur kunnen we in de grote stad behappen.

De noord-zuidstraten in het centrum krioelen van toeristen en trams, de rosse buurt is druk en vies. Vaak prachtige architectuur, geen plek om liefhebbend wandelaar te zijn. Wij zijn geen lieverdjes, passeren Haarlemmerstraat zonder ‘Haarlemmerdijkies’, om via Brouwersgracht langs Heren- en Keizers- naar Prinsengracht te stiefelen. Niet om het ‘Deutzenhofje’  aan Prinsengracht 855-899 te bereiken, laat staan om aan het drukke Spui het ‘Begijnhof’ te betreden. Wel om ‘Hofje van Brienen’ aan Prinsengracht 89-133 binnen te gaan. Is Deutzenhofje een parel uit de 17-e eeuw, ‘Brienen’ ofwel ‘De Star’ doet daar niet voor onder.

Het rooms-katholieke Van Brienenhofje is in 1804 door Arnout Jan van Brienen gesticht. Nadat hij de eerste steen heeft gelegd, komt hij nog datzelfde jaar te overlijden. Eind van de 18-e eeuw heeft hij een van dertien Amsterdamse bierbrouwerijen gekocht - ‘De Star’ - om op deze plaats een voornaam hofje te laten verrijzen. De officiële naam is ‘Stichting Van Brienens Gesticht De Star’. Als je even niet oplet, loop je zo aan zo’n hofje voorbij. Maar ik heb leidsvrouw E. bij me, die de hoge stoep en ingangspartij in het midden van het frontgebouw aanwijst. Als regenten stappen we naar binnen, waar anderen hun weg langs de Prinsengracht blindelings vervolgen naar … Westermarkt, Westerkerk, Anne Frankhuis?

(wordt vervolgd)