(40) SAM69, over vrieskou en (on)genoegens

Zondag 25 januari 2015

Wintertenen of zomerblaren

Een flink nachtvorstje en wat winterse neerslag. Je kunt er de donder op zeggen dat ons spoorwegnet in de problemen komt en blikschadespecialisten van de leg raken. Naarmate ik ouder word, hebben mijn haarvaten steeds meer moeite om tot het gaatje door te bloeden. Mijn extremiteiten moeten het rond het vriespunt buitensporig ontgelden. Eén toppertje houdt zich staande (Charlie Chaplin, bijna 70), maar puntje van de neus, de tenen en de vingertoppen blijven amper op een aangename temperatuur overeind.

Wat Willem Barentsz en Jacob van Heemskerck in 1596 uitspoken, staat mij beslist niet aan. Uitvaren in een expeditie om de Noord, een doorvaart vorsend naar de Oost. Hun schip strandt in het noordelijke Poolzeeijs. In filmflashes zie ik zeezeiler Henk de Velde daar ook ploeteren. In zijn eentje in zijn bootje, met een ijsbeer als supporter! Overwinteren op Nova Zembla, overleven in barre koude. De Velde keert levend terug, dat lukt Barentsz niet.

Reizen is beleven, zowel ’s zomers als ’s winters. Wij willen onze zintuigen prikkelen zoals onze extremiteiten tintelen. Een appartementje op Nova Zembla hoeft echter niet voor mij. Ik wil wel eens naar de poolcirkel, in ongerept Lapland de middernachtzon (zien) ondergaan. Op de bovenrand van de aardbol – drie vlieguren van Amsterdam – rust adembenemende schoonheid. In dit land van extremen is alles anders. Ongekende rust en ruimte, pure stilte, ongerepte wildernis. Meer rendieren dan mensen, zwijgzaamheid is een groot goed.

Áls ik ga, zal dat in de zomer zijn. De zon schijnt dan 24/7, het wordt niet donker. De stilte moet oorverdovend zijn. Finland heeft volop natuur in de aanbieding. Rotskusten en -kloven, bergketens en oerbossen, archipels en meren. Nationale parken in overvloed, doorsneden door duizenden kilometers wandelpad. Ik popel om als imitatie-Viking met säkerhets tändstickor van Zwaluw, koffiemok en steelpannetje bij een houten hut makkara (worstjes) te roosteren. Kopje kahvi (koffie) in de wildernis. Kippis (proost).

In het najaar bezoeken wij Zuid-Afrika, bekend van de ‘Grote Vijf’. Ook in Finland kennen ze de ‘big five’. Hier maken wolven, lynxen, elanden, beren en veelvraten (grote marterachtige bergkatten) de dienst uit. Ik wil hartje zomer op berenavontuur. Vanuit een observatiehut getuige zijn van het schouwspel, waarbij een mannetjesbeer sjanst. Elanden spotten, met schofthoogten van twee meter, groter dan een paard. Wie zou willen, kan in de buurt van Rovaniemi, stadje op de poolcirkel, in het dierenpark oog in oog komen met ijsberen, poolvossen, sneeuwuilen en rendieren. Ik zou de rendieren met een lokroep verleiden en een geweldig plaatje schieten als zij komen aanrennen. Vooral als het achter hun moeder aanhobbelende kleintjes zijn. Maar liever ontdek ik ze in het bos, grazend van groeiend mos.

Mochten mijn extremiteiten ondanks de zomer in ongerede raken, kan ik altijd een sauna binnenstappen. Die zijn in Finland alom aanwezig. Om volledig te ontdooien schijnt een echte Finse smoke sauna de aanrader te zijn. Ik doe mijn best om dat in ieder geval te onthouden, al gaat mijn geheugen lichtelijk achteruit. Gelukkig nog niet extreem.