(432) SAM70+, over besondere reis met mooi uitsig (7)

Zondag 21 februari 2016

Kilometers Karoo

Van de herstelde gebouwenpracht in Graaff-Reinet zijn zo’n 220 stuks tot nationaal monument uitgeroepen. Bezienswaardig is onder meer de Nederlands Gereformeerde ‘Sendingskerk’, derde kerk op deze prominente plaats in dit oude stadje. De bouw van deze kerk - beschreven als ‘mooi van lelijkheid’ - begint in 1886. Hij bevat veel in massaproductie vervaardigde versieringen van steen en ijzer. Vooral de toren maakt indruk, deze bestaat voor de helft uit een spits. In de kerk is een mooie verzameling Kaaps zilver. Ook het Hester Rupert Art Museum met eigentijdse Zuid-Afrikaanse kunst is een bezoekje waard. In de nabije omgeving liggen het Mountain Zebra National Park en het Karoo Nationaalreservaat met de Valley of Desolation.

De goudkleurige Karoo is een uitgestrekt gebied met weinig regenval en extreme temperaturen. De eenzame heuvels en vlakten lijken zich voor de verhitte, vermoeide reiziger eindeloos uit te strekken. De plantengroei is er schaars, maar uniek omdat hij zich aan de omstandigheden heeft aangepast. Strijdenberg is een echt Karoodorp, waar de tijd lijkt te hebben stilgestaan. Hier vormt de kruidenier het centrum van de gemeenschap. De naam Karoo is afgeleid van een woord dat ‘droog’ of ‘onvruchtbaar’ betekent in de taal van het verdwenen Khoikhoivolk.

De Grote Karoo beslaat ongeveer 400.000 vierkante kilometer van de Kaapprovincies en een deel van de Vrijstaat, dat wil zeggen bijna eenderde van de oppervlakte van Zuid-Afrika. Er valt niet alleen zelden regen, de dagen zijn ’s zomers brandend heet en de nachten ’s winters ijskoud. De schaarse keren dat het regent, valt het met bakken naar beneden en ontstaan er overstromingen. Bijna twintig jaar geleden is zo de stad Laingsburg op een haar na van de kaart geveegd. Men noemt dit immense achterland wel eens ‘kilometers en kilometers van het verdomde Afrika’.

Stop onderweg en verken de zijweggetjes en kleine plaatsjes - ‘dorps’ -, je zult bemerken dat de charme van de Karoo alleszins de moeite waard is. Dit is het hart van het ‘platteland’ van Zuid-Afrika, het land van de windmolens, schaapskudden en gastvrijheid, van de met dolomiet bedekte heuvels of ‘koppies’ en van de golfplaten die zijn gebogen en beklopt om er van alles van te maken.

De Karoo - somber en geheimzinnig - verdient veel meer dan de vluchtige blik die de meeste reizigers ervoor over hebben. Hier rijdt Kipling’s ‘wonderlijke trein naar het noorden’ langs een compleet bewaard gebleven Victoriaans dorp en vervolgt zijn weg langs bunkers die bijna een eeuw geleden zijn gebouwd om de spoorlijn op kwetsbare punten te bewaken. Verspreid over het land liggen dorpen, de meeste op een afstand van een dag rijden met de ossenwagen van elkaar gelegen, en allemaal trots op het Nederlands-Gereformeerde kerkgebouw, dat voor de buitenstaander veel te groot lijkt voor de plaats waar het staat.

De bevolking van de Grote Karoo leeft voornamelijk van de schapenteelt. Verspreid levende gemeenschappen doen hun inkopen in de talrijke kleine plaatsjes - de Zuid-Afrikaanse ‘dorps’ - en in grotere steden als Beaufort-West en Graaff-Reinet.

(wordt vervolgd)