Dwalen door de glorietijd van Brussel

Tussen 1868 en 1914 blonk Brussel met tentoonstellingen, kunstbewegingen en literaire salons uit als een van de culturele trefpunten van Europa. In het Fin-de-Siècle Museum kunnen we deze bruisende omgeving binnenstappen. De afdeling van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België is in het voormalig Museum voor Moderne Kunst aan de Regentschapsstraat ondergebracht. De kunstwerken uit late 19-e en vroege 20-e eeuw - ‘Fin de Siècle’ - betreffen voornamelijk Belgische kunst.

Brussel was rond 1900 het centrum van Europa. De gevestigde orde schudde op zijn grondvesten door nieuwe architectuur, literatuur, muziek en beeldende kunst. Wanneer wij in de Belgische hoofdstad op zoek gaan naar herinneringen aan dit ‘Fin de Siècle’, kan het zijn dat wij de ziel van de stad tegenkomen. In het Fin-de-Siècle Museum wachten meer dan dertig grote kunstenaars ons op, van Ensor en Horta tot Rodin en Gauguin. De waaier aan kunststromingen in het hart van bruisend Brussel van de jaren 1900 bevat uitingen met avantgardistisch karakter, van impressionisme tot art nouveau en van schone kunsten tot opera.

Het Fin de Siècle was Brussels glorietijd. De stad bruiste van energie en vertoonde een explosie van creativiteit. Architect Victor Horta bouwde schitterende panden, zoals Hotel Tassel, het Autriquehuis, warenhuis Waucquez (het huidige stripmuseum), het Volkshuis (afgebroken) en warenhuis Innovation (afgebroken). Zijn gebouwen en die van collega’s als Paul Hankar zijn nog steeds zeer kenmerkend voor Brussel. Zwierige vormen, golvende lijnen, gebruik van staal en glas, serres, lichtkoepels en erkers zijn overal in de stad terug te vinden. Soms groots en uitbundig zoals bij het stripmuseum, soms ingetogen en verrassend zoals bij de etalage van het antiekwinkeltje Marjolaine aan Rue de la Madeleine.

Anno 2018 door de stad slenterend is het nauwelijks voor te stellen dat dit ooit het centrum van Europa was. Dat het rommelige Brouckèreplein zich kon meten met pakweg Piccadilly Circus in Londen of Times Square in New York. Toch stonden op dit plein in het centrum van Brussel, genoemd naar Charles de Brouckère jr., destijds de theaters zij aan zij, geflankeerd door enkele luxe hotels waar de beau monde graag kwam overnachten. Sinds de jaren 1970 zijn er echter ook moderne kolossen verrezen. En aan de oostzijde twee ondergrondse winkelgalerijen: Anspach-center en Munt-center. Door de theaters, grote bioscoop, hotels en restaurants geldt het plein nog steeds als een van de belangrijkste trefpunten en uitgaanscentra van de stad. In een van zijn bekendste chansons - ‘Bruxelles’ - bezong Jacques Brel het roerige plein.

Van de oude hotels is alleen Hotel Métropole uit 1894 nog over. Zo groot als de kaalslag voor de deur is geweest, zo fraai is het binnen bewaard gebleven. Met de lobby, zalen, ijzeren lift (van de makers van de Eiffeltoren) en Café Métropole als blikvangers. Wij gaan vast en zeker een tafel in het weelderige decor bezetten en een drankje bij de in stijlvol kostuum geklede ober bestellen. Met pâtisserie du jour bij de thee wanen we ons vast meer dan een eeuw terug in de tijd.