Gedachtenis citytrip Berlijn Kerst 2019 (8)

De avond voor Kerstmis - 24 december - heet in Duitsland Heilige Abend. Ook in landen als Scandinavië, Zwitserland, Liechtenstein en Oostenrijk wordt de kerstviering volgens traditie vooral op deze avond in huiselijke kring gevierd. ‘Weihnachtsbescherung’, een christelijk kerstgebruik, waarbij op pakjesavond kerstcadeaus worden uitgedeeld. Vaak houden Christenen ook nog een kerstnachtdienst om Jezus Christus’ geboorte te vieren. 

Voorloper van ‘Bescherung’ was de geschenkverdeling op 6 december, naamdag van Nicolaas. Na de reformatie werd in evangelische regio’s pakjesavond naar kerstavond verplaatst, omdat de evangelische kerk geen heiligen kent en naamdagen niet viert. Oorspronkelijk kregen alleen kinderen kerstgeschenken, later strekte dit zich ook uit naar volwassenen.  

De ceremonie houdt in dat geschenken onder de kerstboom liggen. Vroeger gebeurde dit na de kerstnachtdienst, om middernacht tussen 24 en 25 december. Waar dit late tijdstip voor kinderen niet ideaal was, is pakjesavond in Duitsland naar de vroege avond verschoven. Het hangt van de regio af wie de ‘Christkindchen’ (geschenken) brengt. Dat kan de Kerstman zijn (in Noord- en Midden-Duitsland), of het Kerstkind alias Christkind (in Zuid-Duitsland). 

Am heiligen Abend

Draußen ist's dunkel die Straßen sind hell,

überall Kerzenschein.

Und in der Stube brennt der Kamin,

bald bricht die Nacht herein.

Schneeflocken tanzen im gleißenden Licht,

decken die Erde zu.

Weihnacht komm bald! Man sieht's im Gesicht,

die Menschen kommen zur Ruh.

Am Heiligabend dann in der stillen Nacht,

ein jeder weiß genau, was damals geschah.

Ein Kind kam auf die Welt mit lockigem Haar.

Man nannte es Jesus. Unser Heiland war da.

Aan de vooravond van het kerstfeest stappen wij de met flonkerende lichtjes verlichte deur uit. Het is donker in de Bleibtreustraße, die wij op zoek naar een restaurant trouw blijven. Nu de avond valt, vinden wij dat we genoeg hebben rondgedoold. Bij de ‘Cucina Italiana’ op de hoek brandt licht noch kaarslicht. Sneeuwvlokken ontbreken, alleen wat (ver)lichte regenval spiegelt het troittoir. Leute zitten gerieflijk thuis, aan de dis, bij de kerstboom, in spanning over de verpakte pakjes. Heilige Abend, Stille Nacht.

Dan gebeurt het ons. Na diverse donkere etalages houden we stil voor huisnummer 17. Opnieuw een restaurant op z’n Italiaans, in die Bleibtreustraße. We staan voor de deur, lopen er niet voor weg, ondanks de naam: ‘La Cantina’. De ober des huizes, menukaart in de hand, heet ons luidruchtig Willkommen. Hij wijst ons breeduit een tafel voor vier. Aan een langgerekte tafel roezemoest anderhalf dozijn Russen, althans aan hun taal en tekens af te leiden. Onverstaanbare drukte in de stille nacht van Heilige Abend.

We kunnen uit vier kerstmenu’s kiezen, speciaal voor kerstavond, eerste kerstdag en tweede kerstdag, tegen speciaal tarief. Wat ons altijd overkomt: wij hoeven nooit zo veel. We kiezen voor ‘Linguine (pasta) mit Thunfisch’. Erna bestelt een glas Chardonnay, gelijk heeft zij, waar ik naar een biertje hap, een Radeberger.

Helaas, het kerstmaal smaakte niet geweldig. Ik noemde het ‘jesses' in plaats van die andere naam, die op deze avond opgeld doet. Opgeld deed de rekening wél! Nou ja, vooruit, Heilige Abend. Wat wordt het morgen?