Jááá, met Judy de Borobudur ontdekken

Ajus en Ragil staan ook in Jogjakarta stipt op tijd voor ons hotel om ons volgens afspraak in een anderhalf uur durende rit van 45 kilometer naar de Borobudur te rijden. Vóór gangbare verkeersdrukte en drukke toeristenstroom uit. Het eerste is bijkant onmogelijk, het tweede lukt wonderwel. De entree bij de tempel is nog rustig, terwijl gids Judy - Indonesisch manneke dat Nederlands verstaat - ons breedlachend opwacht. 

“Jááá (zijn stopwoordje), wij gaan de Borobudur beklimmen”, grijnst hij. 

Judy woont op twee kilometer van de tempel en is op zijn mountainbike gekomen. Zijn ketting heeft nodig een likje olie nodig. Zijn uitleg, met om de haverklap een geweldige lach op z’n lippen - … Jááá … -, komt vooral charmant over. Onder het beklimmen van het bouwwerk worden Erna en ik met regelmaat door Indonesische mensen bevraagd of wij het goed vinden om met hun op de foto te gaan. Tastbaar bewijs voor hun thuisfront dat zij - nog nooit gebeurd - blanke westerlingen hebben aangeraakt. Erna wordt zelfs in haar arm geknepen, aan haar blanke velletje betast.

Voor Javanen zijn ‘candi’s’, de eeuwenoude stenen monumenten op Java, het tastbare bewijs van de grote energie en kunstzinnigheid van hun voorouders. Aan buitenlandse bezoekers biedt kennismaking met een van deze duizend jaar oude heiligdommen de mogelijkheid om over de prestaties van een andere cultuur na te denken. Zwetend over de stenen trappen langs de Borobudur-sculpturen beseffen we iets onvergetelijks te ondergaan. Onze balanceerkunst is pogen plaatjes te schieten zonder anderen erop. Helaas schier onmogelijk.

Onze ontspannen autorit over rivierbeddingen en langs rijstvelden van de Kedu-vlakte heeft ons rechtstreeks naar de trappen van de legendarische tempel ten noordwesten van Jogjakarta gebracht. De enorme stoepa, grootste boeddhistische monument ter wereld, is gebouwd tussen 778 en 856. Minder dan een eeuw na voltooiing werd de Borobudur om mysterieuze redenen verlaten. Rond die tijd vond een hevige uitbarsting van de nabijgelegen vulkaan Merapi plaats, waardoor het tempelcomplex met vulkanische as werd bedekt en daardoor bijna een millennium verborgen bleef. De ‘herontdekking’ begon in 1814, toen de Engelse luitenant-gouverneur van Java Thomas Stamford Raffles een bezoek aan Semarang bracht en geruchten hoorde over een ‘berg van boeddhistische stenen beelden’ in de buurt van het stadje Magelang.

Enfin, de Borobudur-geschiedenis bevat vele verhalen. 

“Jááá …”, vertelt Judy met royale lach over de trots in zijn dagelijkse bestaan. “De tempel is ter glorie van de Hoogste Werkelijkheid opgericht, de serene wereld van Boeddha, als een aanschouwelijke en tastbare les voor priesters en pelgrims. Een geïllustreerd leerboek van de weg naar boeddhistische verlichting”, wijst hij ons op diverse reliëfs in de stenen panelen.

Vanuit de verte lijkt het heiligdom op een platte grijze steenhoop, misschien meer bedoeld om verstandelijk te worden begrepen dan om emotioneel te ondergaan. Wie weet, is het machtige monument een reusachtig mausoleum, dat wellicht ooit de stoffelijke resten van een boeddhistische vorst of heilige heeft bevat. Hoezeer wij het bouwwerk, oprijzend in een uitgestrekte zee van groene rijstvelden en klappertuinen die door enorme bergen worden omsloten, ook van laag tot hoog en van links naar rechts belopen, wij komen er niet achter.

Toch ondergaan we ten volle de immense kracht en schoonheid die vanuit dit symbool van de ware kennis - ‘Verlichting van Boeddha’ - uitgaan. 

Judy’s “Jááá” hoor ik nog steeds in mijn oren galmen.