Lapland, mysterieuze rafel van Europa (1)

… In winters Lapland heerst diepe stilte, af en toe verbroken door het zachte suizen van de wind of gesmoord gefluister van vallende sneeuwvlokken …

Het land dat officieel niet bestaat, is over de hele wereld bekend. Niettemin weten we weinig van dit geheimzinnige gebied, ietwat verloren aan de rafelranden van Europa. Wij hebben onze neus een week naar die vergeten uithoek van ons continent gericht. Lapland is groter dan het Verenigd Koninkrijk, maar de exacte oorsprong van de naam is onbekend. In Zweden wordt het ruige noorden als ‘Lappmark’, naderhand als ‘Lappland’ aangeduid. Mark betekent ‘land’, zie Denemarken. De Zweden namen het woord van de Finnen over, die hun noorden ‘Lappi’ noemen.

Op de kaart traceer je Lapland lastig. Geen afzonderlijke staat, evenmin provincie. Lapland is geboorteland van Lappen, van oorsprong een nomadisch volk dat zich bij voorkeur Sami noemt. Het woord ‘Lappen’ beschouwen ze als belediging. De trek van hun kudden rendieren bepaalt de grenzen van het territorium. In Lapland kun je heel gemakkelijk verdwalen. Buiten de steden zijn weinig plaatsen, waar de bevolking het aantal van één inwoner per vierkante kilometer overschrijdt. Dagen aaneen kun je er rondzwerven, overgeleverd aan uitgestrekte, grillige wildernis.

Lapland omspant vier verschillende landen. Strikt genomen ligt het in Noorwegen, Zweden, Finland en Rusland, begrensd door de Noordpoolcirkel in het zuiden, Noordelijke IJszee in het noorden en Russisch-Finse grens in het oosten. Lapland is voornamelijk een winterland. Van begin oktober tot eind april, het begin van de voorjaarsdooi, beheersen sneeuw en ijs het landschap. Koudste maand februari noteert in doorsnee temperaturen van tien tot twintig graden vorst. Op sommige plekken daalt de thermometer zelfs tot 25 of meer graden onder het vriespunt.

Wij vlogen half februari van Schiphol naar het Finse Kittilä, om daarna in twee uur per transferbus noordwaarts naar onze bestemming Enontekiö te rijden. De rit dwars door schitterend landschap was onmiddellijk een spannende ervaring. De weg besneeuwd, autosporen met ijs bedekt, niet bepekeld, noch met zand bestrooid. De luxe touringcar beschikte over goede banden, de chauffeur reed zonder dralen met snelheden van tachtig tot soms honderd kilometer per uur. Af en toe een tegenligger in de grootse verlatenheid, die ons voortdurend aanstaarde. Na een tussenstop om een deel van de passagiers in Levi te droppen - skioord bekend om zijn skipistes - bereikten we Enontekiö.

Levi ligt achttien kilometer ten noorden van Kittilä, een kwartiertje met de bus. De eerste skilift is hier in 1964 geopend. Sindsdien zijn met name de Finnen lyrisch over dit oord. Laplands belangrijkste ski-resort ontvangt jaarlijks een half miljoen bezoekers, kent 46 skipistes en honderden kilometers aan cross country en langlauf loipes, bovendien tracks voor sneeuwscooters ofwel snowmobiles. Buiten Finland blijft Levi nog onbekend, hooguit een derde zijn niet-Finse toeristen. Toch zijn de skifaciliteiten er eerste klas met meer dan twee dozijn skiliften en een heuse gondel. Après-ski kan de vergelijking met de betere ski-oorden in centraal Europa doorstaan. Ik heb echter geen idee wat je in Levi voor een glaasje glühwein moet neertellen.

(wordt vervolgd)