De magie van een herenigd Berlijn (2)

Tranenpaleis, pijnlijke geschiedenis. Het bezoek aan de Duitse hoofdstad is voor ons bedoeld als plezierig uitstapje. Toch kunnen we ons voorstellen dat in een grijsgrauwe straat van Oost-Duitsland het hoofdkwartier van het Ministerie voor Staatsveiligheid was gevestigd, de tijd van de Stasi. Vermoedelijk vermijden we het huidige Stasimuseum, te veel andere dingen te zien in te korte tijd. Je moet voor dat museum trouwens weten waar je moet zijn, want je ziet het gemakkelijk over het hoofd. De voormalige geheime dienst van de DDR leren kennen, onze behoefte is eerlijk gezegd niet zo groot.

De Stasi zat in een gebouwencomplex, dat uit meer dan twintig gebouwen bestond. Samen vormden die het hoofdkwartier van het Ministerium für Staatssicherheit, ook wel afgekort tot MfS of Stasi. Het Stasimuseum zit in Haus 1, in het grote hoofdgebouw. Het fungeert als herinneringscentrum aan de dictatuur van voormalig Oost-Duitsland.  

Vroeger werd het gehele complex zwaar bewaakt. De gewone burger kwam niet binnen, kon van de buitenkant niet zien dat de Stasi daar zijn hoofdkwartier had. De werkzaamheden bleven volstrekt geheim, tot de Stasi er in 1990 uit werd gejaagd. Haus 1 is nagenoeg in originele staat, hoewel er is verbouwd en de muren zijn beschilderd, waardoor het kantoor in museum is getransformeerd. Van begane grond tot en met derde verdieping beslaan permanente exposities de vier etages in chronologische volgorde. Mochten wij er toch heengaan, worden we meegesleurd in het hele verhaal achter de Stasi en zijn beruchte kopstukken die de organisatie leidden.

Met de S-Bahn kunnen we ook nog - via station Anhalter Bahnhof - naar Topografie des Terrors. In de tijd van het Derde Rijk was Prinz-Albrecht-Straße de angstaanjagendste straat van Berlijn. Vanaf 1934 zaten hier de hoofdkwartieren van drie belangrijke nazi-instellingen. Het bestuurlijke centrum van nationaalsocialistisch Duitsland omvatte veiligheidsdienst SD, geheime staatspolitie Gestapo en beschermingsafdeling SS, die hier gezamenlijk de genocide van de Europese joden uitwerkten. 

Na WO II zijn de panden afgebroken. In de vroegere kelders openden burgers in 1987 een expositie over nazimisdaden. Later, in 2010, is een gebouw toegevoegd, waar een bewaard gebleven deel van de Berlijnse Muur langs staat.

Anhalter Bahnhof was ooit het grootste spoorwegstation van Berlijn, het op een na grootste van Europa. Ook hiervan is slechts een klein deel bewaard. Het ambitieuze project, in 1880 gebouwd, moest elegante indruk maken op officiële gasten die de hoofdstad van het Duitse Rijk bezochten. Eens waren dat de Italiaanse koning Umberto en de Russische tsaar Nicolaas. Maar het station raakte in 1943 in onbruik, het dak werd door geallieerde bommen verwoest. Slechts fragmenten van de ooit prachtige gevel zijn overgebleven. Op het terrein erachter staat het ‘Tempodrom’, een van de populairste zalen voor muziekliefhebbers. 

Berlijn is voor muziekliefhebbers een stad met vele invalshoeken. Je hoeft er niet lang naar te zoeken, of het nu gaat om wereldberoemde bands of om kleine jazzconcerten. Voor up-to-date informatie bladeren we vast de uitgaanstijdschriften door, wie weet volgt er dan een vrolijke rit naar het Anhalter Bahnhof.