Wandelen over het Eiland van Dordrecht (3)

Één nachtje aan de Kuipershaven in Dordt is te kort om de ‘gehele reus aan het wijde water’ te verkennen. Alleen al vele oude, sierlijke pakhuisgevels vragen alle aandacht. Over de oudste stad van Holland valt veel te verhalen. Dordrecht, waar eens de Staten van Holland bijeenkwamen, stad van Vader Cats en Johan de Witt, stad die vroeger haar gezicht naar het water van de grote rivieren had gekeerd. Men leefde er op het water, en ging per boot af en aan. Toen het verkeer te land de overhand kreeg, maakte Dordt een halve draai, een ommezwaai.

Niemand weet zeker wanneer het Groothoofd en de Groothoofdspoort zijn ontstaan. Het Groothoofd is in ieder geval ná 1431 aangelegd, om te voorkomen dat het water nog meer schade zou aanrichten. De poort diende om aan te leggen én als versterking. Dordrecht had immers aan alle kanten water, was dus kwetsbaar. In de 18e eeuw is aan de waterzijde van de poort tussen twee gotische pilasters in, een voorpoortje in rococostijl gebouwd. In de lege nissen aan weerszijden stonden toen de beelden van Minerva en Mars.

De massale kerktoren met zijn hoge ’schip’ aan de rand van de brede rivier is het Palladium van de oude stad. Aan de rand, op drassige bodem vlakbij de rivier gebouwd. De ingang van het stadscentrum afgekeerd. Hoog, heel hoog. De architectuur vraagt om binnentreden door de hoofdingang. Hier kwamen ze vroeger binnen: ouderen en jongeren, vromen en bandieten, simpelen en wijzen. Voor een glimp van het hemelse Jeruzalem, in een voorportaal des hemels. 

Eeuwen geleden leefde in Thuredrecht een vrome maagd. Sura was kluizenares. Iedere dag deed zij haar gebeden bij een Mariabeeldje. Op een nacht verschijnt in haar droom de Maagd Maria. 

“Sura, bouw mij een kerk”, spreekt de Maagd. Elke nacht weer: “Bouw mij een kerk!”. 

Hoe moet de kluizenares met slechts drie penningen in haar buideltje dit klaren?

In haar droom ontdekt Sura de kerk waarover Maria spreekt. Een prachtige kerk, ver weg achter Antwerpen, ‘schoon en hoog’ gebouwd. Zo’n kerk heeft Maria in gedachten.

Sura huurt voor haar drie penningen drie werklieden voor één dag. O wonder, iedere avond vindt zij weer drie penningen in haar buideltje om de mannen te betalen. Maar gouddorst maakt zich van de mannen meester. De snoodaards onthalzen de vrome maagd met een vismes. Zij moet immers wel rijk zijn om hen iedere dag te betalen. Toch vinden zij niet meer dan drie penningen.

De moordenaars worden gegrepen, onthalzing is hun straf. 

Het laatste woord is aan de liefde: de kluizenares staat op uit de dood. Zij reist met het trio naar Rome, waar de paus hen moet absolveren van hun wrede daad.

Gevieren keren zij naar Thuredrecht terug en slaan met vele anderen de handen ineen voor de kerk, die even schoon en hoog moet worden als de ‘Lieve Vrouwe van Antwerpen’.

Voor wie het niet gelooft, zó wil de oude legende het: op de plaats waar Sura’s hoofd op de aarde viel, ontsproot een bron.